Van de 154 gemeenten waarvan eind mei al een college bekend was, telden maar liefst 46 colleges alleen mannelijke wethouders en is slechts 27% vrouw. Reden te meer om met een aantal nieuwe, vrouwelijke wethouders in gesprek te gaan.
Betaalbare woningen in Bloemendaal
Attiya Gamri
Beoogd wethouder in Bloemendaal
Heb je er zin in?
‘Ontzettend veel. Zeker omdat de PvdA zoveel jaar buiten de coalitie heeft gezeten hier. Dat maakt het extra leuk. Daarbij vind ik het een ontzettende eer om deze rol te mogen vervullen. Ik voel ook wel extra druk en zie het als een uitdaging om er voor te zorgen dat het de komende vier jaar goed gaat.’
Welke portefeuille krijg je?
‘Wonen en sociaal domein. Die laatste portefeuille deel ik met D66, zij willen ook graag een stukje daarvan. Bij wonen ligt de focus in het coalitieakkoord op het onderzoeken welke type woningen er nodig zijn voor mensen met een kleine portemonnee en voor mensen met een middeninkomen.’
In Bloemendaal?
‘Ja, we willen proberen in de komende vier jaar concrete stappen te zetten. De afgelopen vier jaar zijn er maar twaalf sociale woningen gebouwd in Bloemendaal. Het is heel lastig om hier geschikte plekken te vinden. We willen samen met bewoners – dus met echte participatie – gaan zoeken naar mogelijkheden.’
Wat is het probleem met ruimte vinden?
‘Er is sowieso weinig grond beschikbaar en aan de grond, die er is, hangt een ontzettend hoog prijskaartje. Ik wil dus snel met de corporaties om tafel om dat op te lossen.’
Hoe is de man-vrouw in het college?
‘Er zijn vijf wethouders en ik ben de enige vrouw. Dat is heel zuur, moet ik eerlijk zeggen. In de coalitievorming hebben we veel nadruk gelegd op een evenredige verhouding, maar dat is helaas niet gelukt. De PvdA probeert juist veel aandacht te besteden aan een goede afspiegeling.’
Denk je dat meer vrouwelijke wethouders het verschil zouden maken?
‘Absoluut. Zodra je meer vrouwen hebt, zie je, dat het debat verandert, dat er meer verbinding is, dat er meer beter wordt geluisterd en dat er ook andere thema’s worden geagendeerd.’
Zoals?
‘Bijvoorbeeld die sociale woningen. In de afgelopen maanden hebben we debatten gehad over vrouwen met kinderen, die in een opvang zitten, maar doordat er te weinig gebouwd is niet in Bloemendaal terecht kunnen. Je voelt je dan toch een soort lotgenoot en slaat sneller met je vuist op tafel.’
Staan er andere onderwerpen op de radar bij mannen dan bij vrouwen?
‘Ja. Een ander thema, waar je het ziet, is bij gezinnen die in armoede leven. Je kunt als gemeente kijken of je een extra bijdrage wil leveren, die niet in het standaard arsenaal zit. Bijvoorbeeld met opleidingen. In sommige gemeenten wordt heel moeilijk gedaan om opleidingen goed te keuren voor mensen met een uitkering. Die moeten maar gewoon aan het werk, hoor je dan. Ik vind dat je daar juist in moet investeren.’
Is het alleen een kwestie van inhoud of ook van stijl?
‘Het is niet alleen de inhoud: vrouwen zoeken eerder naar compromissen in plaats van dat ze willen “winnen” van de tegenstander.’
Ben je blij met het coalitieakkoord?
‘Zeker! Er was wel een punt dat ik er graag nog in had willen hebben. We zijn een kleine gemeente. Dus ik had wel willen onderzoeken of een verdere samenwerking met buurgemeenten niet mogelijk is. Maar op andere punten is het prima gelukt: we gaan er voor!’
Drie van de vijf wethouders zijn vrouw
Marie-José Luttikholt
Wethouder in Hengelo
Hoeveel vrouwen zitten er bij jullie in het nieuwe college?
‘Maar liefst drie van de vijf, een meerderheid. Dat is uniek hier in Hengelo.’
Waarom is dat nu wel gelukt?
‘De vrouwen die nu doorschuiven naar het college, hebben ook allemaal in de raad gezeten. Twee waren fractievoorzitter. Ik denk dat we hebben laten zien, dat we heel constructief zijn geweest in de oppositie. Als het college iets besloot wat we goed vonden, dan gingen we daar geen oppositie op voeren. Maar ook als we iets niet goed vonden, lieten we dat wel merken.’
Heb je daar een voorbeeld van?
‘We namen in coronatijd een motie aan over speciaal geld voor verenigingen. Maar de procedures daarvoor waren heel ingewikkeld. Dat was natuurlijk niet de bedoeling. Dus dan stel je in je reactie daarop richting het college de inwoners en de menselijk maat centraal.’
En dat deden de vrouwen?
‘Ja, het waren toch de vrouwen die dit aankaartten. Mannen kunnen dat natuurlijk ook doen, maar dat gebeurde niet.’
Merk je ook in andere zaken in de politiek een verschil tussen mannen en vrouwen?
‘Ik denk dat vrouwen eerder op de inhoud zitten en mannen meer op de man gaan. Daar bedoel ik mee dat mannen zaken vaak heel persoonlijk maken, terwijl het natuurlijk over de inhoud moet gaan. Als iemand iets niet goed doet, kun je altijd vanwege de inhoud een motie indienen bijvoorbeeld. Maar het moet wel over de inhoud en niet over de persoon van de wethouder blijven gaan. Vrouwen gaan bovendien eerder voor het compromis.’
En in Hengelo specifiek?
‘Als ik kijk naar Hengelo hebben we er als vrouwen ook wel voor gezorgd dat er meer samenhang is gekomen in de raad. We hebben samenwerking tussen meerdere partijen op gang gebracht. Als vrouwen hebben we dat actief opgezocht.’
Hoe hebben jullie dat gedaan?
‘Door voor gezelligheid in de raad te zorgen. Ook los van politieke kleur of de vraag of je in de oppositie of coalitie zit. Vrouwen zijn meer van de verbinding.’
Krijg je ook andere uitkomsten bij besluitvorming of is alleen het debat anders?
‘Ik denk dat laatste. Een evenredige verhouding is relevant, omdat onderwerpen dan van alle kanten belicht worden. De wijze waarop je tot een besluit komt is belangrijk, zodat mensen zich kunnen herkennen in de politiek en de redenen achter bepaalde keuzes snappen.’
Met welke portefeuilles ga je aan de slag?
‘Zorg & welzijn, Wmo, en kunst & cultuur. En ik ben coördinerend wijkwethouder.’
Dat is nogal veel. Waren dat ook de onderwerpen die de PvdA wilde hebben?
‘We zijn natuurlijk de partij van wonen, werken, zorg en welzijn, maar we zijn met vijf partijen, dus dan moet je wel delen. We zijn hier tevreden mee.’
Wat is het belangrijkste wat je de komende vier jaar wilt bereiken?
‘Dat inwoners het gevoel hebben dat ze er toe doen.’
Tot 2014 geen vrouwelijke wethouders, nu de helft
Jacqueline Westhelle-Aelen
Wethouder in Roerdalen namens PvdA-GroenLinks
Hoeveel vrouwelijke wethouders zijn er in Roerdalen?
‘We zijn met zijn tweeën op een totaal van vier. Maar we hebben ook een vrouwelijke burgemeester.’
Is dat uitzonderlijk voor Roerdalen, die 50-50 verhouding?
‘Ja best wel. Twee periodes geleden zat er voor het eerst een vrouw in het college. Daarvoor waren het altijd mannen.’
Hoe kan het dat het nu ineens anders is?
‘We hebben als PvdA altijd een vrouwelijke lijsttrekker gehad. En deze periode zag je bij de lokale partijen ook meer vrouwen op een verkiesbare plek of als kandidaat-wethouder.’
Maar je was nog niet eerder wethouder toch?
‘In 2014 deed de mogelijkheid zich voor, maar toen heb ik er vanwege privéomstandigheden van af gezien. Destijds hebben we gekozen om zonder eigen wethouder aan de coalitie deel te nemen.
Hebben jullie actief ingezet op het krijgen van een evenredige verhouding in het college?
‘Nee, dat is niet ter sprake gekomen. We kijken binnen de partij altijd wel of we een om-en-om man-vrouw lijst op kunnen stellen, maar in de collegevorming speelde het geen rol.’
Jullie zijn nu PvdA-GroenLinks, voor het eerst. Hoe bevalt dat?
‘Héél goed. Met de besturen hebben we de eerste gesprekken voor de zomer gehad. Na de zomer met de leden. Na die bijeenkomsten had ik een ontzettend goed gevoel. Er kwamen zoveel leuke ideeën, het bruiste echt. Daardoor werd onze “eigen” achterban ook actiever. De flow kwam er weer in. We moeten mensen soms zelfs een beetje remmen, omdat we niet alles tegelijk kunnen doen, haha!’
Om wat voor ideeën gaat het dan?
‘Er kwam gewoon veel kennis en know-how op het gebied van duurzaamheid en natuur binnen, bijvoorbeeld. Visies die je niet meteen voor ogen had. Dat is ook gewoon heel leerzaam.’
Wat neem je daar nu van mee in het college?
‘Dat is natuurlijk via ons behoorlijk duurzame en groene verkiezingsprogramma gegaan. Ik heb die portefeuilles ook gekregen: wonen, huisvesting van statushouders, duurzame energievoorziening, natuur en fauna, stikstof, klimaat en water, vitaal landelijk gebied, en communicatie en dienstverlening.’
Wat een waslijst!
‘Ja, het college telt vier wethouders, maar dat is er al één meer dan de vorige periode. We hebben maar 20.601 inwoners, dus dat moet met zijn vieren zeker wel kunnen.’
Met drie niet?
‘Drie was de laatste tijd gewoon net te weinig, dat merkte je aan alles. Een van de wethouders raakte ook overspannen. Bovendien waren ze naar buiten toe niet zichtbaar. Dat moet anders nu.’
Wat is je belangrijkste doel?
‘De natuuropgaves die we hebben liggen moeten echt gedaan zijn. Ook willen we het probleem met wonen zoveel mogelijk oplossen, of op zijn minst dat de planning daarvan geregeld is. De wachtlijsten bij de woningcorporaties zijn echt te lang. Zelfs mensen die met spoed een woning zouden moeten krijgen, moeten nog steeds maanden wachten. En dat was nog voordat de Oekraïners er bij kwamen.’
Hoe gaan jullie dat dan oplossen?
‘In elk van de zes dorpen hier komen nu 10 tot 15 units met 40 bedden. Die zijn dan bedoeld voor een mix van statushouders, spoedzoekers, starters en mensen uit Oekraïne. We vinden dat iedereen snel een kans moet krijgen op een woning.’
Denk je dat het met het realiseren van nieuw beleid nog uitmaakt dat er voor Roerdalense begrippen zoveel vrouwen in het college zitten?
‘Nee, dat maakt verder niks uit denk ik. De mannen die hier voor ons hebben gezeten hadden ook oog voor sociale aspecten en samenhang.’
Afbeelding: Gemeente Hengelo
Bijschrift Afbeelding: de nieuwe wethouders van Hengelo. V.l.n.r. Marie-José Luttikholt (PvdA), Gerard Gerrits (VVD), Jacqueline Freriksen (BurgerBelangen Hengelo), Claudio Bruggink (D66) en Hanneke Steen-Klok (CDA)
