Het stof van de verkiezingen is nog niet neergedaald of we kijken alweer naar de gemeenteraadsverkiezingen. Veel afdelingen werken nog aan hun programma, stellen de kandidatenlijst samen en zijn met de zoektocht naar een lijsttrekker begonnen. In een aantal gemeenten zijn ze al wat verder en kunnen ze de lijsttrekker al voorstellen.
‘Dat we het samen doen is de basis van de sociaal-democratie’
Roy Bouten
Lijsttrekker in Horst aan de Maas
Na dertien jaar in de raad en twee jaar als wethouder word je nu voor het eerst lijsttrekker. Waarom wilde je lijsttrekker worden?
‘Ik wil met de PvdA het verschil gaan maken, mensen het vertrouwen teruggeven en de politiek minder cynisch maken. Mensen moeten weer het gevoel hebben dat de PvdA aan hun kant staat. Dat we het samen doen is de basis van de sociaal-democratie. Ik heb zelf armoede van dichtbij meegemaakt en weet dus dat de juiste ondersteuning het verschil kan maken. Zo bezien ben ik zelf een product van de sociaal-democratie.’
Je bent een van de eerste PvdA-lijsttrekkers. Waarom zijn jullie er al zo vroeg bij?
‘We hebben ervoor gekozen om al vroeg een lijsttrekker aan te wijzen vanwege de coronatijd. Het biedt tijd om gesprekken met bewoners te voeren, en het is voor iedereen ook duidelijk dat de wethouder soms ook spreekt als lijsttrekker.’
Waar gaan we je op herkennen?
‘Iedereen doet mee, ongeacht waar je woont. Horst aan de Maas is een mooie landelijke en toeristische gemeente met 40.000 inwoners. Tegelijk zien we een aantal wijken met bijna stedelijke uitdagingen: statushouders, mensen met onbegrepen gedrag die thuis wonen, maar eigenlijk elders begeleid moeten wonen, en veel corporatiewoningen met mensen met een laag inkomen. Voor hen wil ik iets betekenen.’
Kun je een voorbeeld geven?
‘We willen met provincie en corporaties € 10 miljoen investeren in deze wijken. Daarnaast willen we betere zorg voor onze inwoners. Een mooi voorbeeld zien we in ons dorp America: daar organiseren inwoners in de toekomst zelf palliatieve en wijkverpleegkundige zorg. Maar onderhouden ze ook een deel van het groen. We willen toe naar inwonersbegrotingen, om het geld in het dorp te houden.’
Horst aan de Maas is ook een agrarische gemeente met veel seizoensarbeid. Wat gaan jullie daarmee doen?
‘In onze gemeente wonen 6.000 arbeidsmigranten. Dat aantal verdubbelt de komende tien jaar, is de verwachting. Voor hen wil je ook fatsoenlijke huisvesting. Daarover gaan we nu in gesprek met de werkgevers en de verhuurders. Tegelijk vragen anderen zich af of er straks nog wel werk is voor iedereen. Wij zijn de partij die er moet zijn voor de arbeidsmigrant én voor de inwoners in onze dorpen en wijken.’
Hebben jullie de lijst al klaar?
‘Daar werken we hard aan! Onze lijst moet een afspiegeling zijn van onze gemeente. Met een aantal twintigers, een Poolse migrant en gelijke man-vrouw verhouding. Daarmee zijn we jong en energiek, dynamisch. Het programma schrijven we nu met mensen uit de samenleving en het veld. Niet te lang en vooral begrijpelijk voor alle inwoners.’
‘Meer vanuit de gemeenschap denken en minder vanuit de gemeente’
Mieke Theus
Lijsttrekker in Valkenswaard
Je zit in je eerste termijn als wethouder in Valkenswaard en bent voor de tweede keer gekozen tot lijsttrekker. Meteen de hamvraag: waarom ga je door?
‘Haha. Wat bezielt je eigenlijk, riep iemand uit toen ik vorige maand werd benoemd. Nou, ik wil graag van betekenis zijn, en ervoor zorgen dat binnen onze gemeente iedereen kan meedoen en aan kan sluiten. Vóór deze periode was ik raadslid en ik heb daar ervaren dat je invloed kan hebben en verschil kan maken, hoe klein soms ook.
Ik was bij de vorige verkiezingen ook lijsttrekker en dat beviel de partij goed. Het was een logische stap om me opnieuw te vragen. Liever had het bestuur nog eerder mijn kandidatuur bekend willen maken, maar ik heb er wel even over moeten nadenken.’
Vanwaar die twijfel?
‘Voordat ik wethouder werd, was ik schooldirecteur. Dat was een dynamische functie, je kwam je kamer uit en stond alweer een pleister te plakken bij wijze van spreken. Nu word je veel meer geleefd door je agenda. Ik weet nu al dat ik volgende week 11 uur gedoe heb, om het zo te zeggen. En dan gaat alles ook via Teams tegenwoordig.’
En dan moet je ook nog de lijst trekken…
‘Dat wordt nog even omschakelen. Je bent voor de verkiezingen niet alleen wethouder, maar ook het politieke gezicht van de partij. Het is leuk om het verhaal uit te dragen en gelukkig mogen we weer meer, zodat ik mensen echt kan ontmoeten.’
Nou, wat is het verhaal?
‘Het programma zijn we nog aan het schrijven, maar wat ik belangrijk vind is dat we meer vanuit de gemeenschap gaan denken dan vanuit de gemeente. Dan bedoel ik dat je samen met de omgeving ervoor zorgt dat het voor iedereen fijn is om in Valkenswaard te wonen. Een voorbeeld? Kinderparticipatie. Je kunt wel een kinderraad optuigen die eens per maand vergadert, maar veel beter is het om met scholen en leerlingen samen te kijken hoe ze invloed krijgen op hun wijk.’
Klinkt goed. Welke speerpunten hebben jullie nog meer?
‘Een ander belangrijk punt is wonen, wonen, wonen. Ook Valkenswaard heeft te weinig betaalbare woningen. Je ziet mensen vanuit Brainport Eindhoven naar Valkenswaard verhuizen. De prijzen zijn daardoor in een jaar met 20% gestegen! Vooral jongeren kunnen maar moeilijk een huis vinden. Daarom willen we diverse wijken en gaan we weer op zoek naar uitbreidingslocaties in Valkenswaard. Ik hoop echt dat niet alles in grote steden mag worden gebouwd, maar ook in een van onze kleine kernen die we binnen de gemeente hebben. Zodat jongeren daar kunnen blijven wonen. Dat is goed voor de leefbaarheid en zal betekenen dat we de kleine school daar kunnen houden.’
Je moet het stadhuis uit om de geluiden en problemen bij de mensen op te halen
Wouter van der Spoel
Lijsttrekker in Dordrecht
Je was ooit het jongste raadslid van Dordrecht, maar keerde de politiek in 2014 de rug toe. Nu maak je een comeback. Hoe dat zo?
‘Hans Spigt, de afdelingsvoorzitter, belde vorig jaar. Hij vond dat de afdeling actiever mocht worden. Of ik niet mee wilde doen. Daar moest ik even over nadenken. In 2010 was ik als jongste raadslid na vier jaar gestopt en sinds 2014 helemaal niet meer actief voor de PvdA. Ik maakte me destijds zorgen over de partijlijn. Ik vind dat je veel meer naar buiten moet dan we toen deden. Hans vindt hetzelfde. De stad verdient een goede PvdA. Dit jaar kwam ook het idee om lijsttrekker te worden.’
Waarom wilde je dat?
‘Ten eerste, het is nodig. We moeten veel meer de wijken in. Ja, dat roepen we natuurlijk iedere vier jaar, maar als we verandering en vertrouwen terug willen krijgen, dan zullen we weer de straat op moeten. En de huidige fractiegenoten stoppen ermee. We hebben nog steeds maar negen zetels in de Tweede Kamer. Dat is veel te weinig. Je moet het stadhuis uit. Die controlerende rol is ook nodig, maar je wilt toch ook het geluid en de problemen die spelen in de stad ophalen bij de mensen.’
Welke drie speerpunten zien we deze campagne?
‘Wonen, duurzaamheid en – het is een verschrikkelijk woord – burgerparticipatie. Een voorbeeld van dat laatste. Bij ons in de straat is een basketbalveld, waar geen prullenbakken staan en het steeds een zooitje is. De buurvrouw stuurt de gemeente een mailtje. Ze krijgt antwoord: “We doen niks, want het is geen hotspot.” Terwijl je door er wel op af te gaan, je het vertrouwen van de mensen kunt terughalen. Nou, nu gaan we met een campagne die bakken alsnog zelf regelen.’
En wat moet er met wonen en duurzaamheid gebeuren?
‘We hebben ook veel te weinig betaalbare woningen. De gemeente spreek over sociale woningbouw, maar dan zetten ze woningen neer tussen de 2 en 3 en halve ton! Dan breekt toch je klomp?
Daarnaast moeten we meer doen tegen energiearmoede. Niet iedereen kan zomaar zijn huis verduurzamen. De gemeente geeft nu een energiezuinige koelkast aan arme gezinnen. Scheelt ze een paar euro in de maand. Wat gebeurt er: ze zetten die koelkast op Marktplaats, want die € 150 hebben ze hard nodig om de maand door te komen. Ik ben zelf vader geworden op mijn zeventiende en weet wat armoede doet. De gemeente moet minder kortzichtig optreden.’
‘Jonge mensen zijn de kurk van het platteland. Zij verdienen een betaalbare woning’
Marijke Roskam
Lijsttrekker in Sùdwest-Fryslân
Je leidde eerder de PvdA bij de Provinciale verkiezingen in Friesland en je werd dit voorjaar – relatief vroeg – gelanceerd als lijsttrekker, waarom?
‘Die les heb ik geleerd uit mijn tijd voor de Provinciale Staten. Toen hadden we maar drie, vier maanden tot de verkiezingen. In die tijd moest ik mijn gewone werk als dagvoorzitter doen, en alle delen van de provincie langs. Dat ga ik nu anders doen. Ik neem meer tijd. Ik heb een grote rode koffer gevonden, waarmee ik in de zomer alle kernen in onze gemeente langs ga om ideeën bij de mensen op te halen en in die koffer te stoppen.’
Je wordt twee keer lijsttrekker in relatief korte tijd. Hoe is dat?
‘Twee dagen na het bekend maken van mijn lijsttrekkerschap voor de provincie was ik onverwacht zwanger. Het was een mooie en intense periode, waarin ik hoogzwanger eerst een campagne leidde en daarna de onderhandelingen voerde. Een tijd met veel successen, maar ik wilde ook thuis zijn. We zijn nu een paar jaar verder en ik heb er goed over nagedacht, want ik wil niet weer stoppen. Mensen die ik sprak zei: je kunt dit. Het stadhuis is maar 10 minuten van mijn huis.’
Wat worden je speerpunten?
‘Wonen, ook hier kunnen jonge mensen geen betaalbaar huisje vinden. Terwijl ze graag in het dorp willen blijven waar ze zijn opgegroeid. En het is belangrijk voor het Friese verenigingsleven dat jonge mensen blijven. Zij zijn de kurk van het platteland. Er zijn voor hen echter geen voorzieningen. Daar wil ik voor strijden. Als overheid moeten we alle partijen bij elkaar zetten: wat is er nodig om betaalbaar wonen. Dat is een recht!
De zorg is een ander belangrijk thema. De jeugdzorg staat onder druk. In onze gemeente hebben we 200 zorgaanbieders. Het is dan maar de vraag of de gebiedsgerichte aanpak gaat werken. Nu zitten we in de oppositie, en kunnen we niet veel aan veranderen. Ik heb al wel geleerd dat we de nieuwe periode in de coalitie moeten zitten om er bovenop te kunnen zitten.’
Daarmee stel je je ook kandidaat als wethouder?
‘Zeker! Maar dat kan niet zonder een goed team. Dat gaan we in de zomer al smeden, zodat we er straks klaar voor staan. Ik zie mezelf een brug slaan tussen de oude en nieuwe fractiegenoten. De slogan hebben we al: it best foar Súdwest.’
Afbeelding: Roy Bouten
