De verkiezingen liggen alweer zes weken achter ons. Nog niet eens zo heel lang geleden moesten de colleges dan al gevormd zijn. In de gemeentewet stond namelijk dat de wethouders binnen 41 dagen na de verkiezingen benoemd moesten worden. Hoe anders is dat nu? Het daadwerkelijk geïnstalleerde colleges zal rond de tien schommelen. In het overgrote deel van de gemeenten wordt nog volop gepraat.
Veel meer dan een doorkijk naar de onderhandelingen kunnen we dan ook nog niet geven. Net zo min als dat er nu al conclusies zouden zijn te verbinden aan de onderhandelingen: wie met wie gaat en wie als de grootste winnaar uit deze onderhandelingen naar voren gaat komen. Het enige wat we wel zeker weten is dat het vaak ingewikkelde onderhandelingen zijn met veel partijen, kleine onderlinge verschillen in zetelaantal en – vaker dan voorheen – met partijen die in het algemeen niet elkaars beste vrienden zijn. In Rotterdam zien we dat bijvoorbeeld waar Denk met D66 en Leefbaar probeert een coalitie te vormen.
Daarnaast zien we deze keer meer informateurs aan het werk. Ook dat zegt iets over dat er dit keer minder vanzelfsprekendheden in de nieuwe collegevorming zijn. Er moet meer gedaan worden om de verschillen te kunnen overbruggen en dat soms met volstrekt onervaren partijen. Het fenomeen raadsprogramma lijkt daarvoor geen antwoord. Die zien we slechts in een enkele gemeente, zoals Zwijndrecht terug.
Een behoorlijk voorbehoud
De voorlopige tussenstand is dan ook zeer voorlopig. Deze kan en zal morgen weer anders zijn. Maar hiermee krijg je wel een idee van hoe het gaat met onze partij in de onderhandelingen. Het algemene beeld is dat we het goed doen. Net als in de periode 2018 – 2022 beter dan je op grond van ons electorale aandeel zou mogen verwachten. Maar nogmaals met alle voorbehouden die hier nog bij horen.
In 225 gemeenten heeft de PvdA zelfstandig deelgenomen aan de gemeenteraadsverkiezingen. In 45 van deze gemeenten onderhandelt de PvdA zonder GroenLinks mee over de vorming van een nieuw college en in 35 gemeenten wordt gepoogd samen met GroenLinks in de colleges te komen. Dat betekent dat we in 36% van deze gemeenten aan de onderhandelingstafel zitten.
In bijna 100 gemeenten praat de PvdA mee
In 43 gemeenten hebben we deelgenomen met een lijstcombinatie (PvdA/GL). Daar doen we in 10 gemeenten mee aan de coalitieonderhandelingen en dat geldt ook voor 9 van de gemeenten waar we in de vorm van een lokale partij hebben deelgenomen.
Totaal komen we dan uit op bijna 100 gemeenten, waar we op dit moment aan de onderhandelingstafel zitten. In de G44 is van 19 bekend dat we aan de onderhandelingstafel zitten. Dit is allemaal redelijk in lijn met de uitkomst van de onderhandelingen in 2018. Maar nogmaals, met een groot voorbehoud, de samenstelling van de onderhandelende partijen kan per week weer veranderen. We houden jullie op de hoogte.
Afbeelding: Jean Pierre Geusens
