Totaaloverzicht coalitiedeelname PvdA

De PvdA doet in maar liefst 129 gemeenten mee aan de coalitie. In zeven gemeenten, waar de onderhandelingen nog gaande zijn, praat de PvdA mee en lijkt het zeer waarschijnlijk dat we toetreden tot de coalitie, maar zeker is dit uiteraard niet. Hoe zien de coalities eruit waar de PvdA aan deelneemt?

Groningen

Van de negen Groningse gemeente waar verkiezingen waren, doet de PvdA in zeven sowieso mee en waarschijnlijk komt daar met Westerkwartier een achtste gemeente bij. In Midden-Groningen zit coalitiedeelname er helaas niet in, terwijl we in Stadskanaal na een periode in de oppositie, weer toetreden tot de coalitie.

Samen met de lokale partijen – die alleen in Groningen stad niet meedoen – is de PvdA koploper in coalitiedeelname, op afstand gevolgd door de VVD.

Niet geheel verrassend werkt de PvdA dan ook het meeste samen met de lokale partijen, namelijk in zeven gemeenten. Gevolgd door de VVD (vier keer) en GL en CU (beiden drie keer). In Oldambt en Stadskanaal is de PvdA de enige linkse en/of progressieve partij aan de collegetafel.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Drenthe

In alle twaalf de Drentse gemeenten mochten de inwoners naar de stembus. Voor de PvdA waren het uitstekende verkiezingen. In de acht gemeenten waar we de vorige periode in de coalitie zaten, wordt de deelname voortgezet en in Hoogeveen treden we na een tijd in de oppositie weer terug aan de collegetafel.

Alleen de lokale partijen deden het beter dan de PvdA: zij doen in alle colleges mee. De VVD behaalde een gelijk resultaat en doet net als de PvdA mee aan negen coalities.

Vaak is de PvdA de enige linkse en/of progressieve partij in de coalitie. In Midden-Drenthe en Noordenveld doen onze vrienden van GroenLinks mee, maar worden ze vertegenwoordigd door de PvdA-wethouder. Tynaarlo is de enige gemeente waar zowel de PvdA als GroenLinks een eigen wethouder leveren.

In Assen, Meppel en Westerveld is het de PvdA net als de vorige bestuursperiode niet gelukt toe te treden tot de coalitie. In alle drie deze gemeenten zitten de VVD en een lokale partij in het college. De linkse kiezers komen er bekaaid vanaf. Alleen in Assen wordt links door de SP vertegenwoordigd in het college.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Fryslân

Achttien gemeenten en overal verkiezingen. Op Schiermonnikoog en Vlieland deed de PvdA niet mee. In drie gemeenten werd er meegedaan onder de vlag van een lokale progressieve partij: Sociaal Links in Dantumadiel, SAM in Waadhoeke en Sociaal Duurzaam Weststellingwerf in Weststellingwerf.

Op Harlingen en Heerenveen na zijn de lokale partijen in het gemeentebestuur van alle Friese gemeenten vertegenwoordigd. Ze worden op afstand gevolgd door het CDA, dat in tien gemeenten tot de coalitie toetreedt. De PvdA mag in tien gemeenten meedoen: in acht van de gemeenten als zelfstandige partij en in twee als een lokale progressieve partij (Sociaal Links in Dantumadiel en SAM in Waadhoeke). Er komt nog een tiende gemeente bij: in De Fryske Marren zijn de onderhandelingen net afgerond en doet de PvdA mee.

De lokale partijen en het CDA – traditioneel groot in de provincie – zijn de favoriete coalitiepartners: in acht gemeenten werkt de PvdA met deze partijen samen. Met GroenLinks wordt regelmatig samengewerkt, namelijk in vijf gemeenten. In Tytsjerksteradiel vertegenwoordigt de GroenLinks-wethouder de PvdA.

Op Terschelling keerde de PvdA na een teleurstellend verkiezingsresultaat niet meer terug in de coalitie. In Achtkarspelen, Ameland, Noardeast-Fryslân en Smallingerland moeten we het – net als in de vorige periode – voorlopig met een plek in de oppositie doen. In Smallingerland maakt GroenLinks wel deel uit van de coalitie, maar de andere gemeenten moeten het doen zonder linkse en/of progressieve coalitiepartij.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Overijssel 

In alle 25 Overijsselse gemeenten waren er verkiezingen en de PvdA deed overal mee. In Borne, Dinkelland, en Rijssen-Holten als PvdA-GroenLinks en in Wierden onder de vlag van progressief Wierden.

22 gemeenten hebben inmiddels een nieuwe coalitie. Haaksbergen en Tubbergen houden het nog even spannend. In die laatste gemeente praat de PvdA niet mee. Over Haaksbergen is nog niets bekend. De lokale partijen doen in negentien gemeenten mee aan de coalitie, gevolgd door het CDA met deelname in vijftien gemeenten, de VVD in twaalf en de CU in tien.

In zeven gemeenten, twee meer dan in de vorige periode, zit de PvdA in de coalitie. In geen van de gemeenten waar de PvdA in de coalitie zit – behalve in Dinkelland waar een gezamenlijke lijst PvdA-GL was – wordt samengewerkt met GroenLinks. Wel kan de PvdA in Deventer, Hengelo en Losser leunen op D66 als progressieve partner.

In Hardenberg moet de PvdA zich na een periode in de coalitie opmaken voor een plek in de oppositie. In Almelo, Borne, Dalfsen, Hellendoorn, Hof van Twente, Kampen, Oldenzaal, Olst-Wijhe, Ommen, Raalte, Rijssen-Holten, Staphorst, Tubbergen, Twenterand, Wierden en Zwolle blijft de PvdA – zoals in de vorige periode – oppositie voeren.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Gelderland

Gelderland telt 51 gemeenten. In al deze gemeenten waren verkiezingen. Wederom zijn de lokale partijen het beste vertegenwoordigd in de coalities, namelijk in 43 gemeenten. Ze worden op afstand gevolgd door het CDA, dat in 28 gemeenten mee mag doen. Het CDA wordt dan weer op afstand gevolgd door D66 en de VVD, die elk in zestien gemeenten meedoen.

De PvdA is in 44 Gelderse gemeenten vertegenwoordigd in de gemeenteraad en in 20 gemeenten mochten we toetreden tot de coalitie. Waar in sommige provincies de PvdA vaak de enige linkse partij in een coalitie is, is dat in Gelderland zeker niet het geval. In meer dan de helft van de colleges werkt de PvdA samen met GroenLinks en ook het progressieve D66 is een geliefde samenwerkingspartner in Gelderland.

In zeven gemeenten mogen we deze periode na een tijdje oppositie weer meedoen aan de coalitie. In zes gemeenten waar we de vorige periode in de coalitie zaten – Doesburg, Ermelo, Heerde, Heumen, West-Betuwe en Wijchen – moeten we ons nu juist opmaken voor een plek in de oppositiebankjes. In Apeldoorn, Barneveld, Berg en Dal, Buren, Culemborg, Doetinchem, Duiven, Elburg, Epe, Harderwijk, Lochem, Neder-Betuwe, Nijmegen, Oost Gelre, Overbetuwe, West Betuwe, Westervoort en Zaltbommel gaan we eveneens de oppositie in, net als in de vorige periode.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Flevoland

Met zes gemeenten is Flevoland een overzichtelijke provincie. In alle zes de gemeenten waren er verkiezingen. Op Urk deed de PvdA niet mee en in Zeewolde deed de PvdA mee onder de vlag van Actief Zeewolde. In de andere vier gemeenten – Almere, Dronten, Lelystad, Noordoostpolder – deed de PvdA zelfstandig mee.

De coalitiedeelname van de linkse partijen is karig in Flevoland. Met deelname aan twee coalities – Dronten en hoogstwaarschijnlijk Almere – behaalt de SP het beste resultaat. GroenLinks staat in alle Flevolandse gemeenten aan de zijlijn. De komende bestuursperiode moet Flevoland het stellen met slechts één PvdA-wethouder. Alleen in de Noordoostpolder – vorige periode oppositie – is de PvdA vertegenwoordigd in een coalitie met de VVD en de lokale partijen Politieke Unie en ONS.

In Almere, waar het oude college onlangs viel over het financiële debacle rondom de Floriade, wordt nog naarstig onderhandeld, maar zoals het er nu naar uitziet komt de PvdA niet in de coalitie. Lelystad gooit het deze bestuursperiode met een raadsbreed akkoord over een andere boeg. Voor de werving van de vijf wethouders was een sollicitatieprocedure.

De lokale partijen zijn het beste vertegenwoordigd in Flevoland: in vier gemeenten doen ze mee aan de coalitie. Ook het CDA en de ChristenUnie doen goede zaken met deelname aan drie coalities.

Utrecht

De 26 Utrechtse gemeenten hebben allemaal een nieuw college. Stichtse Vecht, waar de wethouders op 6 juli werden geïnstalleerd, was de hekkensluiter. De PvdA is in 23 gemeenteraden vertegenwoordigd: vijftien keer zelfstandig, acht keer als onderdeel van een lokale progressieve partij of combinatiepartij PvdA-GL. In Bunschoten, Oudewater en Renswoude werd niet deelgenomen.

De lokale partijen doen goede zaken in Utrecht met coalitiedeelname in 24 gemeenten, gevolgd door de VVD met deelname in dertien en het CDA in twaalf gemeenten.

In tien gemeenten, twee meer dan de vorige periode, is de PvdA vertegenwoordigd in de coalitie. Helaas zijn er ook vijf gemeenten waar de PvdA dit keer niet meedoet aan de coalitie: Eemnes, Leusden (PvdA-GL), Montfoort (Progressief Akkoord), Stichtse Vecht en Utrechtse Heuvelrug (OPEN – GROENLINKS – P.v.d.A.). In Amersfoort, De Ronde Venen, Houten, IJsselstein, Lopik, Rhenen, Veenendaal en Zeist blijft de PvdA in de oppositie.

Favoriete samenwerkingspartner in Utrecht is GroenLinks. Behalve in Soest en Vijfheerenlanden werkt de PvdA in alle gemeenten samen met GroenLinks (dan wel omdat er wordt deelgenomen als lijstcombinatie of progressieve partij waar GL ook in zit, of omdat zowel GL als PvdA in de coalitie zitten).

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Noord-Holland

In 42 van de 44 Noord-Hollandse gemeenten waren er verkiezingen en inmiddels hebben alle gemeenten – op Den Helder en Bergen na – een nieuwe coalitie. In Laren en Drechterland was er geen verkiezingsdeelname, maar in de andere 40 gemeenten wel. In 19 gemeenten is de PvdA toegetreden tot de coalitie.

Vaak doet de PvdA mee aan een coalitie samen met een andere linkse en/of progressieve partij (GroenLinks, D66 of SP). Alleen in Oostzaan, Schagen en Wormerland is de PvdA de enige linkse partij in de coalitie.

Ondanks de prachtige overwinning in Heiloo – waar de PvdA tot de verkiezingen deelnam aan de coalitie, zonder wethouder – zit een plek in de coalitie er niet in. Ook in Enkhuizen, Haarlemmermeer, Huizen, Uitgeest en Zandvoort (deelname zonder wethouder) keert de PvdA niet terug in de coalitie. Hoewel we in een aantal gemeenten vanuit de oppositie naar de coalitie gaan, is de totale coalitiedeelname van de PvdA in Noord-Holland lager dan in de vorige periode.

Net als in de vorige periode komt de PvdA in Aalsmeer, Blaricum, Castricum, Edam-Volendam, Gooise Meren, Heemskerk, Hilversum, Hoorn, Koggenland, Landsmeer, Ouder-Amstel, Stede Broec en Uithoorn weer in de oppositie terecht.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Zuid-Holland

Van de 49 Zuid-Hollandse gemeenten waar verkiezingen waren, zijn er 48 waar het college geïnstalleerd is. Voorschoten heeft deze week het coalitieakkoord gepresenteerd en de wethouders geïnstalleerd. In Den Haag – waar de PvdA meepraat – duren de onderhandelingen voort.

Ook in Zuid-Holland spannen de lokale partijen de kroon met deelname aan de coalitie in 39 gemeenten. De VVD is een goede tweede met 36 keer coalitiedeelname, gevolgd door het CDA dat 31 keer aan de collegetafel mag aanschuiven.

In 45 gemeenten is de PvdA vertegenwoordigd in de raden en in vijftien gemeenten is er coalitiedeelname. In de grotere steden – Delft, Den Haag, Gouda en Leiden – doen we altijd mee samen met GL en D66. Sowieso zijn beide partijen een graag geziene partner. Alleen in Goeree-Overflakkee, Maassluis, Molenlanden en Nissewaard is de PvdA de enige links-progressieve partij in het college.

Waar we de vorige periode in Alblasserdam, Barendrecht, Gorinchem, Krimpen aan den IJssel, Rotterdam en Sliedrecht nog wethouders mochten leveren, zitten we nu in de oppositie.

In Albrandswaard, Alphen aan den Rijn, Bodegraven-Reeuwwijk, Dordrecht, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Hoeksche Waard, Katwijk, Krimpenerwaard, Lansingerland, Leidschendam-Voorburg, Noordwijk, Papendrecht, Ridderkerk, Vlaardingen, Voorschoten, Wassenaar, Westland, Zoetermeer en Zuidplas blijven we net als de vorige periode in de oppositie.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Noord-Brabant

In 51 Noord-Brabantse gemeenten waren verkiezingen. In Waalre, Someren en Geertruidenberg zijn de onderhandelingen nog gaande, de andere gemeenten hebben inmiddels een nieuwe coalitie. In 46 gemeenten schoven lokale partijen aan de collegetafel aan, op flinke afstand gevolgd door de VVD (29 keer) en het CDA (25 keer).

In 42 gemeenten deed de PvdA in enige vorm mee aan de verkiezingen, in 40 gemeenten werden zetels behaald en in achttien gemeenten leidde dat tot coalitiedeelname. In negen gemeenten zelfstandig en in negen gemeenten in een samenwerking PvdA-GL of lokale progressieve partij. In de gemeenten waar de PvdA zelfstandig meedeed aan de verkiezingen, wordt er ook vaak samengewerkt met GroenLinks, alleen in Valkenswaard en Gilze en Rijen niet. In Helmond zit DENK in de coalitie, maar zonder eigen wethouder: de PvdA-wethouder vertegenwoordigt DENK. In Someren klapte de onderhandelingen deze week en lijkt het erop dat we weer deel uit mogen maken van de coalitie.

In Bergeijk, Bernheze, Best, Bladel, Cranendonck, Drimmelen, Eersel, Etten-Leur, Geldrop-Mierlo, Goirle, Halderberge, Heusden, Laarbeek, Moerdijk, Oirschot, Oosterhout, Oss, Reusel-de Mierden, Roosendaal, Rucphen en Woensdrecht wacht de PvdA de oppositierol.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Limburg

In alle 31 Limburgse gemeenten waren verkiezingen. Behalve in Leudal en Nederweert, deed de PvdA overal mee aan de verkiezingen. Negentien keer zelfstandig, in Roerdalen en Peel en Maas als PvdA-GL en in Meerssen, Maasgouw, Valkenburg, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Beek, Bergen en Beesel in een lokale progressieve partij.

Wat de coalitievorming in Limburg betreft, hebben de lokale partijen en het CDA het beste resultaat behaald. De lokale partijen komen overal in de coalitie. Alleen in Sittard-Geleen, waar de onderhandelingen nog gaande zijn, is het niet duidelijk welke partijen de coalitie gaan vormen. Het CDA mag in 21 gemeenten plaats nemen in de coalitie.

De PvdA is in twaalf gemeenten – een toename ten opzichte van de vorige periode – vertegenwoordigd in de coalitie. De PvdA werkt in Limburg het meeste samen met de lokale partijen, gevolgd door het CDA en de VVD. Met GroenLinks wordt in vijf gemeenten samengewerkt, waaronder in Heerlen. Daar vertegenwoordigt de PvdA-wethouder ook GroenLinks en de Partij voor de Dieren.

In Beekdaelen maakte de PvdA – zonder wethouder weliswaar – in de vorige periode deel uit van de coalitie, maar dat is nu niet meer het geval. In Valkenburg aan de Geul, waar de PvdA meedoet in de Progressieve Groene Partij, komen we ook niet meer terug in de coalitie. In Beek, Beesel, Eijsden-Margraten, Gennep, Gulpen-Wittem, Landgraaf, Maasgouw, Peel en Maas, Stein, Vaals, Venray en Weert zaten we de vorige periode in de oppositie en dat blijft zo. In Sittard-Geleen zijn de onderhandelingen nog gaande, maar PvdA en GroenLinks, die samen een blok vormden in de onderhandelingen, hebben zich teruggetrokken.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Zeeland

In alle dertien Zeeuwse gemeenten konden inwoners op de PvdA stemmen: in acht gemeenten deed de PvdA zelfstandig mee en in vijf gemeenten als PvdA-GL. Alle coalities zijn inmiddels rond en de lokale partijen hebben het – zoals ook in de andere provincies – het beste gedaan. In tien gemeenten zitten ze in de coalitie. De tweede plek is voor de VVD met coalitiedeelname in acht gemeenten, gevolgd door de SGP die in zes gemeenten mee mag besturen (en nog eens in twee gemeenten als combinatie SGP-CU).

De PvdA mag in zes gemeenten – eentje meer dan de vorige periode – aan de collegetafel plaatsnemen. Behalve in Sluis, werken we overal samen met één of meer christelijke partijen. Samenwerking met GroenLinks is er in Goes, Middelburg (deelname met een gezamenlijke lijst) en in Terneuzen. In die laatste gemeente werd zelfstandig deelgenomen aan de verkiezingen. Beide partijen zitten in de coalitie, maar met één wethouder: de PvdA-wethouder vertegenwoordigt ook GroenLinks.

In Hulst, Reimerswaal en Veere moeten we ons na een periode in de coalitie opmaken voor de oppositie. Net als in Noord-Beveland, Schouwen-Duiveland, Tholen en Vlissingen, waar dat de vorige periode ook al het geval was.

Samenstelling coalities met vertegenwoordiging PvdA:

Afbeelding: Robin van Lonkhuijsen | ANP