Het is wel eens anders geweest, maar bij de Staten- en waterschapsverkiezingen staat er inhoudelijk best wat op het spel. Zet je in op duurzame werkgelegenheid? Houd je de buitengebieden met het OV bereikbaar? En help je gemeenten met het vergroten van de leefbaarheid? Of kies je voor de boekhoudersmentaliteit en bevestig je het technocratische imago van beide bestuurslagen?
‘Geen praatjes, maar handen uit de mouwen’
Tjeerd van Dekken
Lijsttrekker & gedeputeerde in Groningen
Er zijn veel grote bijna niet op te lossen problemen in Nederland en zeker ook in Groningen. Hoe ga je daar vanuit de provincie verandering in brengen?
‘Ik ben een ras-optimist en hoop dat we in Groningen straks weer op onze constructief kritische manier aan de slag kunnen gaan. Er liggen inderdaad veel opgaven en mijn handen jeuken om daarmee aan de slag te gaan. We zetten bijvoorbeeld fors in op werkgelegenheid. Dat deden we ook al met het mobiliteitscentrum en dat blijft hard nodig.’
Waarom?
‘Vanwege de energiecrisis en het stoppen met de gaswinning, vallen grote bedrijven om. Wij willen dat mensen bestaanszekerheid krijgen door ze van werk naar werk te begeleiden. Daarom nemen we geen genoegen met uitzendcontracten. We willen zekerheid voor de lange termijn, dus eventueel komt daar omscholing bij kijken. Als provincie kunnen we zeker helpen om dat te faciliteren. Net als dat we een rol hebben in de 28.000 woningen die erbij moet worden gebouwd in Groningen. Daar gaan we mee de campagne in.’
En spelen de problemen in Ter Apel ook nog een rol?
‘Ter Apel is schrijnend en moet zeker aangepakt worden. Iedereen verdient een fatsoenlijke plek. Het kabinet moet zorg dragen dat de opvang goed geregeld is. Maar vergis je niet: Groningen vangt landelijk het hoogste percentage asielzoekers op. Dat past bij het sociale hart van onze provincie. Daarbij zie ik ook de voordelen van het aanmeldcentrum, zoals de werkgelegenheid.’
Ben je niet bang dat juist dat sociale de komende verkiezingen ondergesneeuwd zal raken door rechtse partijen?
‘Ook in Groningen doen er inderdaad meer rechtse partij mee. De BBB, JA21 en nog wat partijen. Eerlijk gezegd is dat qua versnippering niet per se nadelig.’
Is die op links niet even groot?
‘Nee, ik zie echt meer versnippering aan de conservatieve kant. Als PvdA hebben we eigen programma en lijst, maar wij werken ook samen met GroenLinks. Belangrijker is denk ik dat ons sociaal-democratische verhaal actueler dan ooit is.’
Ja, waarom?
‘In de gesprekken die we met Groningers voeren, komt energiearmoede als belangrijkste zorg naar voren. Mensen die al weinig konden, kunnen nu niets meer. Veel huishoudens schieten nu de armoede in. Daar gaan we absoluut mee aan de slag. Nuchter en op korte termijn, zoals we dat hier in Groningen doen. Geen praatjes, maar handen uit de mouwen!’
Waterschappen kunnen niet meer afwachtend zijn
Lobke Zandstra
Lijsttrekker & AB’er in Hoogheemraad Delfland
Landelijk trekt de PvdA op met GroenLinks, hoe zit dat bij de waterschappen?
‘Het is een heel andere situatie. GroenLinks is net als D66 bij de waterschappen vertegenwoordigd in Water Natuurlijk. We hebben dan ook geen gezamenlijke lijn, zoals dat landelijk wel het geval is.’
Is er helemaal geen contact?
‘Inhoudelijk hebben we veel overeenkomsten met Water Natuurlijk. Dus ik heb wel om overleg gevraagd. Belangrijker vind ik het dat we ons als PvdA als één partij profileren. Dus een gezamenlijk optrekken van provincie, lokaal en waterschappen tijdens de campagne en vooral ook daarna intensieve samenwerking tussen de provincie en afdelingen.’
Gebeurt dat niet al?
‘Helaas nog niet genoeg. We hebben wel een campagneteam samen in Zuid-Holland, dus in aanloop naar de verkiezingen zit het goed. Daarna kan de samenwerking beter en moet het echt tweerichtingsverkeer worden.’
Hoe zou dat dan concreet vorm moeten krijgen?
‘Ik heb zelf de afgelopen jaren geprobeerd om wat meer werkbezoeken samen te organiseren, maar dat was met corona helaas minder goed mogelijk. Gelukkig lijkt de pandemie nu voorbij. Daarmee zeg ik niet dat het makkelijk is. Het is arbeidsintensief, maar uiteindelijk is het dat dubbel en dwars waard.’
En waarom is dat belangrijk?
‘Toen ik raadslid in Den Haag was, zag en hoorde ik meer. Mensen spraken me sneller aan, want de gemeenteraad is bekender dan de waterschappen. Die signaalfunctie is niet alleen belangrijk voor raadsleden, maar ook voor ons als waterschappers. Met korte lijnen kan je sneller anticiperen. Het zou mooi zijn leden ook hun watersignalen aan ons doorspelen. Wij moeten ook horen wat er speelt. Zeker als het gaat om een waterplan of de vraag wat we doen met afvalwater.’
Dat klinkt allemaal best afwachtend. Is er met alle klimaatproblematiek niet een grotere rol voor het waterschap weggelegd?
‘Van oudsher kleuren de waterschappen netjes binnen de lijntjes, maar met zulke urgente onderwerpen kan dat niet meer. We moeten nu echt proactief advies geven en tegen gemeenten durven te zeggen dat bouwen in een uiterwaarde of op het laagstgelegen punt echt niet meer kan.’
Doen jullie dat dan nog niet?
‘Nee. Nu geven we vaak alleen aan onder welke voorwaarden iets kan. Maar in het belang van het grote geheel een negatief advies geven, gebeurt nog niet. We zijn van oudsher een organisatie die wil faciliteren. Waterschappen moeten strenger zijn en verder vooruit kijken. Willen we dit over vijftig jaar nog steeds? Van een dienend voor andere overheden moeten we leidend worden als het gaat over water en bodem.’
Campagnetechnisch is dat nog niet een heel overtuigend verhaal.
‘Ook daar liggen kansen. We zetten in op meer biodiversiteit, maar bijvoorbeeld ook kwijtschelding. Met de inflatie is dat laatste hard nodig voor mensen die moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen.’
Ons verhaal is nog urgenter
Annemieke Wissink-Berkers
Lijsttrekker en fractievoorzitter in Overijssel
Er is behoorlijk veel gebeurd afgelopen vier jaar, ga je anders deze verkiezingen in?
‘De uitdagingen zijn inderdaad veel groter geworden. Huisvesting was al een probleem, maar dat is veel groter geworden en daar is energiearmoede bijgekomen. Verder hebben we in deze vier jaar stikstof op ons bord gekregen, zitten we nog in de naweeën van Covid en is het oorlog in Oekraïne. De wereld ziet er inderdaad anders uit.’
Wat betekent dat voor het verhaal?
‘Eigenlijk niet zoveel. Onze koers is niet nieuw. We willen nog steeds mensen helpen aan een betaalbare woningen en zorgen dat de sterkste schouders de zwakkere kunnen dragen. Het is alleen nog urgenter geworden. We zien dat een aanzienlijk deel van de mensen hun rekeningen niet kunnen betalen, vier jaar geleden ging dat om een veel kleinere groep.’
Waar zet je nog meer op in?
‘Voor Overijssel is het belangrijk dat de kleine dorpen bereikbaar en voorzieningen behouden blijven. Daar moet wat ons betreft dus geld bij. In plaats van financieel gewin gaat het ons om de leefbaarheid.’
Hoe willen jullie de leefbaarheid nog meer vergroten?
‘Met een sociale agenda voor de provincie hebben we de laaggeletterdheid bestreden, vrijwilligerswerk gestimuleerd en cultuur ondersteund. Dat zijn misschien niet hele meetbare of prestigieuze zaken, maar door daar aandacht voor te hebben zorg je wel voor een fijnere leefomgeving. Daar willen we dus mee doorgaan.’
Hebben jullie daar de middelen wel voor?
‘Als provincie wel iets meer dan gemeenten, die echt te weinig budget hebben. Met miljoenen van de regiodeals probeert het Rijk de regie te houden. Alsof wij als lokale en provinciale overheden niet zelf kunnen bepalen wat belangrijk is in ons gebied.’
Wat moet er rond stikstof gebeuren, vind je?
‘Dat we nu eindelijk eens stoppen met steggelen en met concrete plannen komen. Zodat er eindelijk gebouwd kan worden.’
Hoe ga je de verkiezingen in?
‘We hebben net de lijst vastgesteld en iedereen heeft er zin in. De sfeer is goed, het programma is sterk. We zijn behoorlijk eensgezind.’
Dus volop vertrouwen in de uitslag?
‘Hoe de uiteindelijke uitslag zal worden, is wel heel onvoorspelbaar met de nieuwe partijen erbij. Maar ook nu zitten we met veel partijen in een coalitie. Dat zal denk ik niet minder worden.’
Afbeelding: Anjo de Haan | ANP
