Als het niet zo treurig was, zou je er bijna om lachen. Het gestuntel van dit kabinet. Deze week duurde de gijzeling door de boerendemonstraties voort. De aanpak van de stikstofcrisis is noodzakelijk, kan geen uitstel verdragen en afbouw van de veestapel is daar een voorwaarde voor. Iedereen weet dit, en inmiddels ook het kabinet. Remkes, hardcore VVD’er, heeft al jaren geleden het licht gezien en dit naadloos beschreven als voorzitter van de adviescommissie Stikstof.
Dat hij nu als bemiddelaar wordt voorgesteld tussen regering en boeren is of een briljante meesterzet of een beetje dom. Natuurlijk, Remkes wordt geroemd en is inmiddels befaamd om zijn kwaliteiten als ‘verlosser’. Of het nu gaat om stikstof, het versterken van ons democratisch bestel, de kabinetsformatie of Limburg en integriteit: Remkes kan het allemaal. Maar dat hij voor de boeren een neutrale partij zou zijn, is meer dan gewaagd. Juist zijn kennis van de inhoud is bedreigend voor een beroepsgroep, die zich als een kat in het nauw voelt. Een verkeerde inschatting van Rutte en consorten blijkt nu al met het afhaken van LTO bij de nog niet eens begonnen gesprekken.
Een verkeerde inschatting is ook gemaakt bij het onderzoek naar de miljoenen van Sywert. Deze zijn zoek: waarschijnlijk in eigen zak gestoken, maar in ieder geval niet op de goede manier besteed. Het onderzoek zelf schiet ondertussen niet op en wordt voorlopig niet afgerond. De consultants hebben meer tijd nodig voor wederhoor. Wederhoor van Sywert en consorten. Pijnlijk is dat het onderzoek nu al een kleine € 5 miljoen heeft gekost, terwijl Sywert er € 9 miljoen aan verdiende.
Deze gang van zaken past in het patroon van hoe dit kabinet met lastige kwesties omgaat. Problemen worden vooruit geschoven. Eerst door het te proberen te bagatelliseren, vervolgens door het te ontkennen en als dat niet werkt door te vragen om een onderzoek, een nieuw verdiepend onderzoek en als klap op de vuurpijl een vervolgonderzoek.
Dat was al zo bij het vorige kabinet en dat is zo bij dit nieuwe kabinet van Rutte. Er zijn hele beroepsgroepen die hier wel bij varen en hiervan leven. Denk maar aan de consultant, de adviseur en de onderzoeker. Het lijkt wel of elk probleem wordt uitbesteed. Voor ambtenaren moet dat geen fijne werksituatie opleveren. Met al je kennis sta je aan de kant, maak je misschien deel uit van een projectgroep die het onderzoek begeleidt, of ben je, met een beetje geluk, de opdrachtgever en zit je aan tafel voor overleg met de externe adviseurs.
En dan mag je bijvoorbeeld meepraten over het onderzoek naar een juridisch houdbare definiëring over wat groente en fruit is. Ik hoor u nu mopperen dat dat volstrekt overbodig is. Loop de supermarkt maar in en je ziet wat groente en fruit is. Maar nee, u denkt te eenvoudig. Want is gepureerde groente nog wel groente? En zijn geperste sinaasappels nog wel fruit? Kortom: hoe bepaal je of de BTW van de gepureerde groente af kan.
Die definiëring is nodig om juridische procedures te vermijden. Volgens staatssecretaris Van Ooijen is dat nog een hele puzzel. Alleen is het wel de vraag hoe dan bepaald is of gepureerde groenten onder het 9% btw-tarief thuis horen. Is gepureerde groente nou levensnoodzakelijk of niet? Bij het heffen van de btw leek dit geen probleem en was er geen vuiltje aan de lucht: waarom dan nu bij het afschaffen wel?
Gelukkig komt ook hier een onderzoek naar. De hierover geraadpleegde consultant heeft dit immers geadviseerd. De btw-maatregel kost de schatkist ongeveer € 1 miljard, wij schatten in dat het onderzoek met een miljoen wel gedekt is. Maar 1%, waar maken we ons dan druk over? Wel voorspellen we dat de afschaffing in 2024 niet gerealiseerd zal worden en er door het noodzakelijk geachte vervolgonderzoek minimaal twee jaar vertraging zal zijn. Drie jaar dus voordat er een besluit valt. Veel te lang voor de mensen die het water nu al aan de lippen staat en toch graag gezond willen eten.
Afbeelding: Berlinda van Dam | ANP
