Het kabinet haalt een streep door het Nationaal Programma Landelijk Gebied, NPLG. Wat ervoor in de plaats komt, is nog ongewis. De irritatie over het besluit is groot, blijkt uit de eerste reacties. ‘Het is heel slecht voor de natuur en het is bestuurlijk vandalisme,’ zegt Tweede Kamerlid Laura Bromet. Ook Statenleden zijn ontstemd; provincies hebben veel tijd en geld in de programma’s gestoken.
‘Provincies hadden van het vorige kabinet de opdracht gekregen aan de slag te gaan met het NPLG en zijn met iedereen om tafel gegaan. Maar het geld werd door dit nieuwe kabinet al weggehaald, nu zijn de projecten ook geschrapt.’ Bromet kan er niet over uit.
Het kabinet Schoof schrapte de 20 miljard euro die er nog was van het NPLG-budget. In plaats daarvan kwam 5 miljard voor de landbouw en 500 miljoen voor boeren die natuurmaatregelen nemen. Nu ook het programma naar de prullenbak is verwezen, zegt het Kamerlid wel klaar te zijn met de ‘constructieve politiek’ van dit kabinet.
‘Dit is een vertragingstactiek voor wie alles wil houden zoals het is. Wij willen schonere natuur, betere waterkwaliteit, meer evenwicht tussen natuur en landbouw. Maar alles wordt door dit kabinet doodgeslagen. Op deze manier verplaatst het politieke speelveld zich steeds meer naar de rechtszaal. Ik vind het getuigen van een groot amateurisme.’
Bromet richt zich op de volgende verkiezingen en is bezig met het uitschrijven van een essaywedstrijd over nieuw natuurbeleid.
Vergevorderd
In de provincie Utrecht is twee jaar achter elkaar onwaarschijnlijk hard gewerkt in negen procesgebieden, zegt Statenlid Hans Adriani, ‘met beheerders en met mensen die nog een drempel over moesten, om aan perspectief voor de boeren te werken.’ Het Utrechtse omvormingsprogramma was volgens Adriani als heel goed beoordeeld.
De provincie was zelfs al zover dat het eerste deel klaar was: een maatregelenpakket om de kwaliteit van het grondwater op peil te houden en de gebieden natuurinclusief in te richten was er. Natuurbeheer door agrariërs, het was besproken. De maatregelen kunnen worden toegepast. Ze hebben wel consequenties voor de veeteelt. ‘Maar dat kan, als er alternatieven voor de veehouders zijn. En die kan je bieden als zij perspectief hebben.’ Aan dat perspectief werd gewerkt.
Wat we moeten bereiken, staat nu stil.
Hans Adriani, Statenlid in Utrecht
‘Wat we moeten bereiken, staat nu stil. Dit is zo’n besluit dat je wel verwacht – 15 miljard was al weg uit het hoofdlijnenakkoord -, maar toch ongelooflijk is als het daadwerkelijk zo ver is.’
Adriani wil van de gedeputeerden weten hoe zij de gevolgen van het besluit het inschatten. ‘En ik wil de reacties horen van de mensen die in de gebieden actief zijn.’
Een alternatieve aanpak? ‘Daarmee moet je helemaal opnieuw beginnen en opnieuw het vertrouwen winnen in de gebieden. We staan 3-0 achter,’ aldus Adriani.
Vertrouwen
Statenlid in de provincie Flevoland Abassin Nessar noemt de streep door het programma politiek een ramp. ‘Dit is afbraakpolitiek voor Flevoland en het is niet goed voor het vertrouwen richting boeren.’
Het is voor met name de boeren hier een ramp.
Abassin Nessar, Statenlid in Flevoland
Flevoland richt zich al drie jaar op het terugdringen van stikstof. In die tijd zijn tal van ontmoetingen met boeren gehouden. ‘De laatste vier maanden hebben we ook nog regionale bijeenkomsten gehouden met een coalitie die niet eens de onze is. Tijdens de laatste openbare bijeenkomst hebben we de inzet van Flevoland voorgelegd aan de inwoners. Een van onze voorwaarden was dat ook inwoners van stedelijk gebied werden gehoord. We zaten al in de afrondende fase. Er is zoveel tijd in geïnvesteerd door agrariërs. Het is voor met name de boeren hier een ramp.’
Vanuit de oppositie wil hij de coalitie van Flevoland met daarin de BBB vragen zo snel mogelijk contact te zoeken met het kabinet en niet te wachten op het regeerprogramma dat nog niet eens volledig is uitgewerkt. Hij voorzag al dat landbouwminister Femke Wiersma zou verwijzen naar het regeerprogramma dat nog moet volgen. ‘Zo blijf je bezig. Het natuurherstelprogamma loopt enorme vertraging op. Tegelijkertijd kan je rechtszaken verwachten, want we voldoen niet aan de regels. Terwijl een rechtsgang een laatste redmiddel moet zijn.’
In de provincie wil Nessar schriftelijke vragen stellen en wellicht een interpellatiedebat aanvragen. Ook wil hij de BBB oproepen de deelnemers aan de gebiedsprocessen te laten weten wat dit besluit precies betekent voor Flevoland.
Onverantwoord en het zet andere sectoren zoals woningbouw, wegenbouw, de economie in Brabant op slot.
Saskia van Hulten, Statenlid in Noord-Brabant
Statenlid in Noord-Brabant Saskia van Hulten kan er niet over uit: ‘Het kabinet brengt het besluit als een oplossing voor de boeren. Dat is niet waar. Dit besluit is er uitsluitend voor de intensieve veehouderij.’
Ook Brabant was al jaren in gesprek met agrariërs over natuurinclusief boeren. ‘We hebben er veel tijd en geld in geïnvesteerd. We waren bezig boeren te helpen met alternatieve verdienmodellen zodat zij een omslag kunnen maken. Daar is animo voor, zeker. Boeren willen in het belang van hun vee en het land mee in de transitie,’ ziet Van Hulten. ‘Door het kabinetsbesluit worden de kleine boeren die een omslag willen maken, keihard geraakt. Zij kunnen niet verder met hun plannen, terwijl ze al bezig waren met de uitvoering van de verbeteringen. Beleid halverwege terugdraaien kan niet.’
De natuurmaatregelen zijn noodzakelijk; alleen zo kan Noord-Brabant van het slot af benadrukt Van Hulten. ‘Wij willen Brabant open krijgen. Daarover zijn we het eens met ook de wat rechtsere partij Lokaal Brabant en de VVD.’
Onverantwoord
‘Dit is geen consistent beleid,’ concludeert Van Hulten. ‘We hebben lang gewerkt aan een oplossing. Die wordt nu zonder alternatief van tafel geveegd. Onverantwoord en het zet andere sectoren zoals woningbouw, wegenbouw, de economie in Brabant op slot. Ondernemers investeren daardoor niet meer, wat gevolgen heeft voor de werkgelegenheid en baanzekerheid. Juist de alternatieve verdienmodellen voor boeren bieden ruimte voor andere sectoren. Wat heel duidelijk is: als dit nu al gebeurt, wat kunnen we straks dan nog verwachten?’
