Eens in de zoveel tijd worden we weer opgeschrikt door berichten en getuigenissen van misstanden in de jeugdzorg. Deze keer door Jason Bhugwandass, ervaringsdeskundige en oud-cliënt van de gesloten jeugdzorg, van de Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie (Zikos).
De ervaringen die door Jason zijn opgehaald onder 51 oud-cliënten liegen er niet om. Zeer kwetsbare jongeren die in een acute psychiatrische crisis zitten, worden langdurig opgesloten in hun ‘kamer’. Er is heel veel mis, zoals seksueel misbruik, toepassing van pijnprikkels of wurggrepen. We schrikken er allemaal weer enorm van, spreken er schande over en de ene na de andere deskundige roept om een stelselwijziging.
Waar we het niet over hebben, is dat de ervaringen zoals die door Jason zijn opgetekend ons niet mogen verbazen. We weten het immers. Er liggen al eerdere onderzoeken, er waren al schrikbarende verhalen van jongeren in de jeugdzorg bekend. Denk maar aan de Kinderen van de Staat. Over de kinderen die onder toezicht van de Staat zijn geplaatst, onder de noemer: voor hun eigen bestwil. Alleen was er wel wat aan te merken op het toezicht van die staat. Vreemd genoeg ging het gesprek daar niet over. Die ging over de vraag of de constatering dat Nederland Europees koploper uithuisplaatsingen is en of dat nou wel een juiste constatering was. Vervolgens verzandden we in semantische discussies over de definitie van uithuisplaatsing.
Maar, denk ook aan Jojanneke en de jeugdzorgtapes. Kijk ook eens naar de vele rapporten van de Kinderombudsman die met regelmaat zegt dat het anders moet. Dat jeugdigen niet in een isoleercel horen, of dat de marktwerking niet leidend mag zijn in de jeugdzorg. Dat het kind of de jongere centraal moet staan.
We weten ook al jaren dat er te weinig geld is voor de jeugdzorg. Deze demissionaire regering had het plan om 500 miljoen euro te bezuinigen op de jeugdzorg. Demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen vindt dat nu, sinds hij demissionair is, inmiddels onverantwoord. Maar ook voor hem geldt dat hij boter op zijn hoofd heeft gehad, want twee jaar geleden had hij ook al kunnen weten dat 500 miljoen bezuinigen op jeugdzorg onverantwoord is. Alle onderzoeken onder het bewind van Hugo de Jonge hadden dit al lang aangetoond. Net als het gegeven dat er te weinig mensen zijn die in de jeugdzorg willen werken en vooral willen blijven werken, de salarissen niet in verhouding staan tot de zwaarte van het werken met jongeren met ernstige psychosociale problematiek, er meer deskundigheid nodig is, repressie en dwang niet werkt, het beter is te werken vanuit nabijheid, dat jongeren niet steeds te maken krijgen met wisselende begeleiders, ervaringsdeskundigheid onmisbaar is. Om maar een paar voorbeelden te noemen.
We weten het, dit is allemaal geen nieuws. En in die zin is alle aandacht die Jason heeft gegenereerd met zijn onderzoek wel heel goed, maar leidt het ook tot de zoveelste dooddoeners.
Zikos is inmiddels voor een deel gesloten, maar er is nog geen alternatief voor deze jongeren. Daar hebben we het minder over. In talkshows wordt er slechts één dag schande over gesproken, gevolgd door het obligate ’Het moet anders en kan beter.’ Wanneer gaan we dat dan eens doen.
