Je zou het bijna krijgen, meelij met Hugo. Hij heeft het zichtbaar zwaar en dat is zeker niet iets om licht over te doen. Natuurlijk hakt de coronacrisis er ook bij hem in. En alsof dat nog niet voldoende is, lijkt het gerommel binnen zijn eigen partij niet te stoppen. De lijsttrekkersverkiezing met dat gedoe over stemmingen lag nog niet achter hem of hij kreeg zonder erom te vragen een running mate en nu blijkt de nummer 10 op de lijst vooral geschikt als minister van Lingozaken.
In de corona-aanpak gaat het ook al niet van een leien dakje. De ene na de andere belofte kan niet worden waargemaakt. De testcapaciteit die pas eind oktober op orde blijkt, de testresultaten met gevoelige DNA-gegevens, die toch niet naar een verwerpelijk regiem gestuurd mogen worden, en het gehakkel over de maatregelen, die er nu nodig zijn. En dat allemaal met een baas, die ten koste van jou als een komeet stijgt in de peilingen.
Nee, je zou het bijna krijgen, meelij met Hugo. Want ook voor corona had hij al heel wat hoofdpijndossiers op zijn bordje liggen. De jeugdzorg, het stagneren van de honderd overleggen over de pgb’s en de ophef over de ‘schoonmaaksubsidie voor de rijken’, zoals het abonnementstarief in de Wmo door zijn partijgenoot en directeur van het VNG Leonard Geluk nu terecht genoemd wordt.
Het abonnementstarief heeft misschien niet zoveel aandacht gekregen in de media, maar ook hier geldt, dat Hugo niet van plan is er iets aan te doen. Aan de ene kant is dat wel logisch, want er ligt veel, waarschijnlijk te veel, op zijn bord. Maar aan de andere kant is dit weer een schoolvoorbeeld van waar deze minister en het kabinet zo goed in zijn: niets doen en het probleem doorschuiven naar de volgende periode.
Dit terwijl gemeenten nu onomstotelijk hebben vastgesteld, dat zij meer geld kwijt zijn door de invoering van het abonnementstarief. Het maakt immers niet meer uit hoe rijk je bent als je hulp bij het huishouden nodig hebt. Je betaalt altijd € 17,50 aan eigen bijdrage. Bij de inkomens van € 100.000 en meer heeft dat geleid tot een stijging van maar liefst 80% aan Wmo-aanvragen.
Dat een groep, die het heel breed heeft, voor haast niets huishoudelijke hulp krijgt, was niet de bedoeling. Het bevriezen van de eigen bijdrage had juist een hele sympathieke achtergrond: namelijk het voorkomen van de stapeling van eigen bijdragen voor bijvoorbeeld chronisch zieken en mensen met een lager inkomen. Maar dat het nu een subsidie voor de rijken is geworden werd door velen voorzien. Desondanks wilde Hugo eerst monitoren en werd het abonnementstarief gewoon ingevoerd. Nu uit die monitoring blijkt dat de ongewenste effecten werkelijkheid zijn geworden en de compensatie vanuit het Rijk niet genoeg is, doet Hugo nog steeds weinig. Hij vindt namelijk wel dat gemeenten voldoende geld krijgen.
Daardoor heeft Hugo bovenop alle hoofdpijndossiers ook nog eens ruzie met de VNG. De VNG dreigt met ‘ingrijpende stappen’, whatever that may be. Ze geven aan dat gemeenten moeten gaan bezuinigen als minister De Jonge niet over de brug komt. Wat op zich weer een vreemd argument van de VNG is, want gemeente zijn al volop aan het bezuinigen onder andere vanwege de andere tekorten in het sociaal domein. Door de houding van Hugo moeten ze dus nog meer bezuinigen.
Het is de vraag of dit argument Hugo over de streep zal trekken om gemeenten nu wel voldoende te compenseren. Ik denk niet dat hij onder de indruk is. En uit zijn eerste reactie blijkt dat ook wel. Voorspelbaar als Hugo is pleit hij voor een onderzoek. De opdracht die hij meegeeft is dan wel weer veelzeggend: de minister wil samen met de VNG kijken welke maatregelen bijdragen aan een betere sturing op de uitgaven in de Wmo. Met andere woorden: Hugo vindt eigenlijk dat gemeenten het geld over de balk smijten.
Meelij met Hugo dus, maar we hebben ook mededogen. Daarom geven we hem drie gratis adviezen: 1. schaf het abonnementstarief af, 2. voer een inkomensafhankelijke bijdrage die rekening houdt met het stapelingseffect van andere bijdragen, en 3. maak een einde aan de marktwerking in de zorg. Heldere en voor de hand liggende oplossingen. Maar ja, als je zoveel aan je hoofd hebt, is het lastig om door de bomen het bos nog te zien. Dan dek je je in en onderzoek je verder. Precies zoals we dat inmiddels van het kabinet gewend zijn.
Afbeelding: Bart Maat | ANP
