Angst is een slechte raadgever. Je zou zeggen: dat weet elk kind. En toch lijkt de regering er alles aan te doen om de angst te laten regeren. Met de vaccinatiestrategie wordt het allemaal niet beter op. Laat ik voorop stellen: ik heb geen verstand van virussen. Maar net als veel mensen volg ik het nieuws, luister ik naar de deskundigen en zie ik het gestuntel van de regering.
Waar de landen om ons heen in december met vaccineren zijn begonnen, werd bij ons pas op 6 januari de eerste prik gezet. Ik zeg wel pas, maar eigenlijk is het al, want het oorspronkelijke plan van De Jonge was om nog later te beginnen. Ook over de vraag wie als eerste gevaccineerd zou moeten worden was nogal wat gesteggel. Uiteindelijk ging de regering overstag en werd het het zorgpersoneel. Nu zijn de ouderen aan de beurt, althans een zeer beperkt gedeelte van de ouderen. Met minimaal vier verschillende opties weet niemand meer wie aan de beurt is en zijn ouderen, hun kinderen, mantelzorgers en artsen helemaal tureluurs gedraaid.
Ook deze onduidelijkheid maakt angstig. Ondertussen meldt de regering vol trots, dat er in Nederland al 1% van de mensen is ingeënt en dat het huidige tempo van 10.000 vaccinaties per dag in februari wordt opgeschroefd naar 20.000. Dat lijkt veel, maar uitgaande van 16 miljoen mensen zijn we dan over 800 dagen klaar met inenten. Dat is ruim 2 jaar.
Een beangstigend lange periode, die er niet veel korter op lijkt te worden, nu Boris Johnson de vaccins voor de neus van de EU heeft weggekaapt. De EU maakt hierover ruzie met de farmaceut, die zich niet aan de afspraken zou houden. De farmaceut zegt op zijn beurt dat de afspraak niet bindend was. Deze ruzie wordt over de hoofden van mensen uitgevochten en laat ons voor de zoveelste keer zien dat we de gezondheidszorg en ontwikkeling van medicijnen of vaccins niet aan de markt kunnen overlaten.
De farmaceuten willen immers vooral één ding: geld verdienen. Bij voorkeur heel veel geld en in een vrije markt geldt het recht van de dikste portemonnee. Normaal gesproken zijn daarvan met name de armste landen het slachtoffer, maar in dit geval heeft Boris de EU blijkbaar overboden en worden er ook aan ons minder vaccins geleverd. Uiteraard stelt dit niet gerust. Gelukkig hoeft het niet zover te komen: de overheid kan met dwanglicenties patenten overrulen en de productie van vaccins over laten nemen door anderen. In theorie zou de regering dat ook kunnen doen. Maar zo’n stap vergt moed. En dat is nu net iets wat Hugo de Jonge en de rest van het kabinet ontbeert.
Aan overmoed is er dan weer geen gebrek. Dat hebben we dit jaar wel kunnen zien. Met het testen, met het vaccineren en nu ook met de bescherming van honderdduizenden persoonsgegevens. In debat met de Kamer bezwoer De Jonge dat het datalek wel meeviel en dat het slechts om ‘enkele kwetsbaarheden’ ging. Niet veel later bleek het datalek gigantisch en zijn de bsn-nummers van heel veel mensen die zich voor corona hebben laten testen door de GGD in hele verkeerde handen terecht gekomen. Dubbel beangstigend: voor de mensen wiens gegevens zijn gelekt en voor de vraag of dit tot minder testen leidt.
Angst is een slechte raadgever en brengt niet het beste in mensen naar boven. Dat weten we al even en dat zien we ook in deze crisis. We zien mensen die niet op hun beurt kunnen wachten en voordringen. In Canada was het een casinobaas, in Spanje diverse politici en een luchtmachtgeneraal, maar ook in Amersfoort zagen we dit gedrag terug, toen in het plaatselijke ziekenhuis niet alle verpleegkundigen en artsen gevaccineerd konden worden, maar het management wel.
Ik ben bang dat dit nog maar het begin is. Als we niet uitkijken gaat de ‘grote dikke ik’ de boel dicteren. Bij het vaccineren niet het fatsoen hebben om op je beurt te wachten, maar ook tussen landen, die net als Boris, pakken wat ze pakken kunnen en geen rekening houden met de ander.
Angst is een slechte raadgever. Daarom moet het vaccineren versneld worden, zodat we zo snel mogelijk uit deze situatie komen. Niet alleen vanwege het virus, maar vooral ook om de desastreuze gevolgen voor de samenleving. In de eerste lockdown zijn 40.000 kinderen het slachtoffer geworden van mishandeling, onder jongeren komen substantieel meer pogingen tot zelfdoding voor en artsen zien een toename van eetstoornissen. De leerachterstanden groeien met de huidige lockdown nog steeds en waren door de vorige sluiting van de scholen van verleden jaar al groot. Kinderen en jongeren zijn angstig. En daar word ik dan weer bang van.
Afbeelding: Robin van Lokhuijsen | ANP
