Ze zijn op steeds meer plaatsen in heel het land te vinden: snelfietspaden. Die verbinden met name steden en omringende dorpen met elkaar. In Noord-Brabant werkt de provincie met een hoge cadans aan meer doorfietsroutes.
Denk je aan Brabant, dan denk je aan fietsen. Met namen als Marianne Vos, Wout Wagtmans en Leontien van Moorsel heeft de zuidelijke provincie een groot aantal getalenteerde renners voortgebracht. En wie in de provincie rondrijdt, valt het op dat ook de gewone fietser op verschillende routes flink kan doortrappen via de zogeheten doorfietsroutes. Het provinciebestuur breidt het aantal snelle fietspaden de komende jaren gestaag uit.
Gedeputeerde Stijn Smeulders (stedelijke ontwikkeling en mobiliteit) is er trots op dat straks tussen meer steden en dorpen zonder al te veel obstakels kan worden gefietst: ‘We zijn van oudsher een provincie met een fietscultuur. Dan hebben we het niet alleen over wielrennen, maar ook over gewoon fietsen. Dat we sinds een jaar of zeven het aantal snelfietspaden versneld uitbreiden, is een politieke keuze geweest. Die is mede gemaakt doordat onze provincie zich er goed voor leent: we hebben een aantal stedelijke gebieden en kernen met voldoende omvang op fietsafstand. Dat maakt dat veel mensen willen fietsen van het dorp naar het werk of de school in de stad. Zeker met de huidige elektrische fietsen.’
Zeven nieuwe snelle paden
Wie de site van de provincie bekijkt, ziet een lijst van zeven nieuwe snelle paden. Vaak van een stad naar omringende kernen en vice-versa. Ook zijn er verbindingen van en naar steden onderling, zoals binnenkort de etappe van Tilburg naar Breda. Dat palmares wordt de komende jaren langer. ‘We stoppen er veel geld in, omdat we onze provincie bereikbaar willen houden. Onze provincie is aan het verstedelijken: wij gaan richting de 3 miljoen inwoners en krijgen er 150.000 woningen in tien jaar tijd bij. Waar we ons vroeger richtten op het autoverkeer is inmiddels de transitie naar de fiets in gang gezet. Anders redden we het niet om de provincie bereikbaar te houden.’
Brabant werkt voor de aanleg van de fietspaden altijd nauw samen met de gemeenten die pal aan de routes liggen, vertelt Smeulders. ‘Dat gaat vrijwel zonder weerstand. We hebben de gemeenten ook wat te bieden. Van alle bouwwerken als bruggen en viaducten betalen wij 80 procent en van de rest dragen wij de helft.’
Inmiddels heeft de provincie weer steun van het Rijk voor de groeiende regio Eindhoven via de Brainportdeal. ‘Hier alleen al komen zeven snelle routes extra.’
Metingen laten zien dat omringende bewoners bij een nieuwe route op de fiets stappen.
Stijn Smeulders
Is er dan helemaal geen zorg over al die snelle fietsers? ‘Wielrenners en mensen met bijvoorbeeld een fatbike rijden veel sneller dan andere fietsers. De snelfietsroutes zijn al breder dan normaal. Eigenlijk zou je voor ieders veiligheid de paden nog meer moeten verbreden. Maar daarvoor hebben we geen plek.’
De snelle fietsroutes zijn volgens de gedeputeerde vooral bedoeld voor wat in jargon heet ‘utilitair’ verkeer, ofwel de forensen en scholieren. ‘Tuurlijk is de toerist ook welkom, maar daar hebben we andere mooie routes voor.’ Uiteindelijk moeten er voor 2040 nog zo’n twintig doorfietsroutes bijkomen, zegt Smeulders. ‘We weten dat de aanleg ervan effectief is. Metingen laten zien dat omringende bewoners bij een nieuwe route op de fiets stappen.’
Bij rotonde goed opletten
Die veiligheid is soms ook in het geding in de steden zelf, ziet raadslid Bea Mieris uit Tilburg. ‘Als ik met de auto ’s ochtends mijn wijk uit moet voor werk, dan is het goed oppassen als ik op de eerste rotonde het nieuwe snelfietspad richting Breda moet kruisen. De fietsers komen van links en rechts met grote snelheid op je af. Ze hebben voorrang, terecht, maar soms zie je ze gewoon niet aankomen.’
Regelmatig zijn er dan ook ongelukken tussen snelle fietsers en automobilisten. ‘De gemeente heeft al extra borden neergezet om automobilisten te waarschuwen dat fietsers voorrang hebben. Het is misschien een beetje gewenning. Maar ondanks die hele duidelijke borden zie je af en toe een fietser over het hoofd.’
Een oplossing voor die gevaarlijke rotondes heeft ze wel: ‘Laat de fietsers niet van beide kanten komen, maar net als de auto’s een richting op gaan. Hoef je maar over een schouder te kijken.’
Het is niet alleen beter voor het milieu en de gezondheid, het houdt onze groeiende stad ook leefbaarder.
Bea Mieris
Ondanks dat het overige verkeer nog moet wennen aan snelle verbindingen in de stad zelf, is Mieris groot supporter van de fietspaden die haar stad Tilburg met omringende gemeenten verbindt. ‘De voordelen wegen veel zwaarder. We willen natuurlijk mensen uit de auto krijgen en op de fiets. Het is niet alleen beter voor het milieu en de gezondheid, het houdt onze groeiende stad ook leefbaarder.’
Ze somt een aantal paden op die op de planning staan: een gaat er straks naar Dongen en Oosterhout, een ander richting Goirle en een volgende koerst naar Eindhoven. Die naar Breda is inmiddels deels in gebruik. ‘Die ligt er al mooi bij. Het gaat door het groen in de stad en is flink verbreed voor de veiligheid. De bomen die in de weg stonden, hebben we gelukkig kunnen behouden door de nieuwe fietsroute te verleggen.’
Niet iedereen is fan
De volledige route Breda-Tilburg is gereed in 2025. Aan deze route ligt ook de gemeente Gilzen en Rijen, waar nog wordt gewerkt aan de aanleg van het snelfietspad.
Het is natuurlijk verschrikkelijk dat het pad door natuurgebied gaat.
Ton van Gageldonk
Raadslid Ton van Gageldonk is echter niet te spreken over het tracé van het doorfietspad in zijn gemeente. ‘De route is tot stand gekomen in de vorige raad, toen ik er nog niet in zat. Hij loopt dwars door Rijen heen en buigt dan af naar een boslaan die van zand is. Die is meer dan een eeuw oud, maar wordt nu geasfalteerd. De meeste fracties werden er zeer laat mee geconfronteerd zonder consultatie vooraf over alternatieve routes. Het besluit is ondoordacht genomen. Nu is het besluit niet meer terug te draaien. Het is natuurlijk verschrikkelijk dat het pad door natuurgebied gaat.’
De reden dat het pad niet gewoon langs de provinciale weg van de start in Tilburg naar de finish in Breda gaat, kan er volgens Van Gageldonk mee te maken hebben dat de lokale horeca er ook een graantje van wilde meepikken. ‘Lokale partijen hebben ernaar geluisterd. Het lijkt daarmee een tegenstelling tussen linkse en rechtse partijen geworden. Of fietsers echt zullen stoppen voor een drinkpauze, weet ik niet. Voor Rijenaren zelf had het nieuwe fietspad er niet hoeven komen. Die waren via het bestaande fietspad langs de provinciale weg ook wel snel in Tilburg aangekomen.’
Wat Van Gageldonk wel hoopt, is dat met al die snelle tracés meer mensen in zijn provincie op de fiets stappen. ‘We willen dat mensen gezonder gaan leven en uit de auto komen. Ook in onze eigen gemeente werken we aan een fietsenplan. Daarin staat dat je meer moet bewegen, maar ook dat je veilig op de fiets door onze gemeente moet kunnen fietsen. Daar was dit snelfietspad niet per se voor nodig.’
