De tijd van saaie, langzaam voortkabbelende zomers, waarin de politiek even tot bezinning kwam, lijkt na dit jaar definitief voorbij. Omgekeerde vlaggen, geblokkeerde snelwegen en vooral heel veel boze boeren: wie dacht dat het stikstofprobleem binnenkort van de politieke agenda zou verdwijnen, komt van een koude kermis thuis.
Je steunt de boeren of je vindt de acties verschrikkelijk. De kloof die je in andere maatschappelijke discussies ook terugziet, lijkt bij het boerenprotest te worden uitvergroot. Na een paar weken de gelederen gesloten te hebben gehouden, barstte de bom in het kabinet definitief na het interview met CDA-partijleider – niet minister – Hoekstra. Is zijn draai terecht of niet? Gaat het echt mis als het stikstofkaartje van minister Van der Wal bewaarheid wordt of zijn we juist in deze uitzichtloze situatie beland door het pappen en nathouden van de afgelopen decennia?
Ditmaal luidt de stelling daarom: om de rust in het land terug te laten keren, is het goed dat Hoekstra naar de boerenprotesten luistert en wat minder hard van stapel wil lopen.
Juist zo uit de hand gelopen door uitstelgedrag
Melissa van der Lingen
Raadslid in Wageningen
‘Het is zo uit de hand gelopen door het uitstelgedrag van de Rijksoverheid in de afgelopen decennia. De oplossing ligt volgens mij niet in nog meer uitstel. De huidige situatie zorgt voor veel onzekerheid bij boeren en de agrarische sector. Hun emoties zijn te begrijpen, maar dit betekent natuurlijk niet dat de verschillende grensoverschrijdende acties van de afgelopen maanden toelaatbaar zijn. In plaats van het weer af te schuiven moeten er zo snel mogelijke pijnlijke, maar onvermijdelijke keuzes worden gemaakt. De Rijksoverheid moet hierin haar verantwoordelijkheid nemen en dus niet het probleem doorschuiven naar de provincies waar over minder dan een jaar verkiezingen zijn.’
De natuur heeft geen tractoren
Siebren Buist
Raadslid in Heerde
‘Ik leef zeker mee met boeren die in de problemen komen door veranderende regels. Maar dat doe ik ook met mensen die getroffen worden door de torenhoge inflatie en de energiecrisis. Vaak zijn dat kwetsbare mensen.
De stikstofcrisis is niet nieuw, maar speelt al jaren. Ook voor Rutte al. Elk protest was in het verleden reden voor weer een uitstel en een onderzoek. Veevoederproducenten en melkfabrieken speelden hierbij een bedenkelijke rol. Telkens is de aanpak door de sector en politici op de lange baan geschoven, gebeurde er niets en ging de natuur gestaag achteruit. Inmiddels is het dus vijf voor twaalf.
En alsof dat nog niet verontrustend genoeg is, speelt op de achtergrond ook nog een andere aankomende crisis mee: de waterkwaliteit. Die is in Nederland ver beneden de maat. We voldoen niet aan dwingende Europese eisen, omdat op veel plaatsen mest en of gewasbeschermingsmiddelresten in het water zitten.
Dan is er nog het gegeven dat we als enige EU-land extra mest – met een moeilijk woord derogatie – mag uitrijden op het land. Althans dat mag alleen als we aan de strenge voorwaarden voldoen. Hetgeen we niet of onvoldoende doen. De gevolgen van het eventueel opheffen van de derogatie zijn groot: het betekent dat de boeren flink moeten gaan betalen voor het verwerken van de mest.
Onze natuur gaat ondertussen achteruit, de biodiversiteit loopt terug en ons landschap wordt steeds eentoniger. Onze natuur heeft geen tractoren, onze natuur gaat niet demonstreren of wegen blokkeren, en onze natuur heeft geen mond om van zich te laten horen. Dat zullen wij moeten doen.
Het lijken me vier goede redenen (die raakvlakken hebben) om nu eindelijk door te pakken en met flankerende maatregelen (bijvoorbeeld prijsafspraken met de supermarkten, melkindustrie en veevoederproducenten) de boeren echt perspectief te bieden. Niet sussen, maar met visie en lef dit probleem aanpakken. Voor boer en natuur.’
Rug recht houden
Margot Kraneveldt
Fractievoorzitter in Zoetermeer
‘We weten al lang dat de intensieve landbouw en veeteelt onhoudbaar zijn en moeten inkrimpen. Dat weet de sector zelf ook donders goed. Er ligt een gerechtelijke uitspraak, en die moet gewoon opgevolgd worden, in het belang van mens en dier, natuur en milieu. We moeten zoeken naar een regeling waarbij de boerenbedrijven zich goed kunnen omvormen of kunnen stoppen, zonder dat we iets afdoen aan de milieudoelen. Het kabinet moet zijn rug dus recht houden en niet zwichten voor radicale boerenorganisaties met hun onacceptabele acties. Het blokkeren van snelwegen moet stoppen.’
Stikstofbeleid is geen linkse hobby
Gija Schoor
Raadslid in de Bilt
‘Decennialang is de intensieve landbouw en veeteelt in Nederland gesubsidieerd. Wie niet mee kon groeien moest stoppen met zijn bedrijf. Dit heeft in de plattelandsgemeenschappen grote sociale gevolgen gehad, die niet allemaal positief waren. Het CDA en de VVD waren al die tijd enthousiast voorstander. Het is goed dat juist zij nu de agrarische sector moeten hervormen, in samenspraak met de boeren. CO2– en stikstofbeleid zijn geen linkse hobby’s, het gaat om het welzijn van ons allemaal. De regering moet de rug recht houden en de boeren helpen om te schakelen naar biologische en circulaire landbouw.’
Nu perspectief en duidelijkheid
Johanna Bergervoet
Raadslid in Bronckhorst
‘Inwoners moeten altijd serieus genomen worden. Boeren dus ook, maar het kan niet zo zijn, dat er wel naar boeren wordt geluisterd en niet naar bijvoorbeeld minima. Ook al hebben zij geen tractoren. Er moet nu begonnen worden. Allereerst dienen we boeren op korte termijn perspectief en duidelijkheid te bieden. Niet nu samen met provincies uitvoeringsplannen maken en over twee jaar weer met nieuwe regels over bijvoorbeeld het waterbeheer komen dus.
Wat kan dan wel? We zullen in dat perspectief rekening moeten houden met biologische boeren en landgrenzen. En om het draagvlak terug te winnen zullen we ook met een plan van aanpak moeten komen voor de overige sectoren die stikstofneerslag veroorzaken.’
Doorpakken
Bert van der Wulp
Fractievoorzitter in Hendrik-Ido-Ambacht
‘Nu doorpakken zou ik willen zeggen. Het standpunt van kabinet en een meerderheid van Tweede Kamer uitdragen en overeind houden. De gewijzigde houding van het CDA lijkt op een verkiezingsstunt, hoewel het de partij ook verder op achterstand kan zetten. Voor nu is het wel van belang om opnieuw te kijken naar de regelingen voor getroffen boeren en hen nieuwe mogelijkheden te bieden om verder te boeren.’
Afbeelding: Dirk Hol | ANP
