Hoe komt het dat er zoveel onrust is in de wereld, in onszelf? Dat komt doordat we niet leven in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk.
De energietransitie, de grondstoffentransitie, de zorgtransitie, de democratische transitie, noem maar op. Stuk voor stuk zijn het ingrijpende, transformatieve veranderingen die gaan over wezenlijk anders denken, handelen en organiseren.
Het oude en vertrouwde loslaten en het nieuwe en onbekende omarmen. Dat doen we van nature liever niet. Chaos en onrust zijn de belangrijkste elementen bij de ontwikkeling van complexe systemen in onze maatschappij en economie. Dit beschrijft transitiehoogleraar Jan Rotmans in zijn boek ‘Omarm de chaos’. Volgens hem kennen alle transities een grillige dynamiek en een aantal knoppen om aan te draaien: fiscale en financiële impulsen (belastingen, subsidies en leningen), juridische impulsen (wetten en regels) en mentale impulsen (sociale normen en gedrag). Het vraagt om moed, leiderschap en een lange adem om de huidige systemen stap voor stap af te breken, en nieuwe systemen op te bouwen.
Mensen onderschatten hierbij vaak hun eigen veranderkracht en overschatten die van beleidsmakers, CEO’s en nationale politici. Maar van Den Haag hoeven we momenteel sowieso weinig te verwachten. ‘De politiek is er blijkbaar voor het amusement,’ stelde Pieter Derks in de oudejaarsconference, ‘wij zijn de puinhoop. Als we willen veranderen, dan zullen we het zelf moeten doen.’
Het zijn clubs als Urgenda of Extinction Rebellion die laten zien hoeveel impact kleine groepen mensen kunnen hebben. Het zijn ook de PvdA-raadsleden die ik hoor vertellen hoe ze mensen in armoede bijstaan met raad en daad. Het zijn vrienden van mij die vrijwillig mentor zijn voor jongeren. Het zijn de buren die samen een duurzame energiecoöperatie oprichten.
Laten we samen de chaos omarmen. En daarbij onderschatten wij natuurlijk nooit de kracht van lokaal.
Over de ‘kracht van lokaal’ gesproken: de komende tijd maken we als Centrum voor Lokaal Bestuur een serie interviews met CLB-leden over hun vrijwilligerswerk. Omdat sociaaldemocratische overtuigingen niet stoppen bij de deur van het stadhuis of de afdeling.
Ook als Centrum voor Lokaal Bestuur breiden we in 2025 onze ‘circle of influence’ uit: met stevige scholing ondersteunen wij decentrale (kandidaat-) volksvertegenwoordigers en bestuurders in hun voorbereiding op hun nieuwe rol. We vernieuwen ons aanbod komend jaar voor een deel in samenwerking met GroenLinks. Zo ontwikkelen en versterken we het links-progressieve verhaal verder, bijvoorbeeld met het basis verkiezingsprogramma: Presentatie Basisverkiezingsprogramma GR2026 | CLB (kom ook!). Wil je meedenken over het aanbod? Laat het weten via: [email protected]
