Het is druk bij de achterdeur van coffeeshops. Het legaliseren van de wietteelt staat hoog op de politieke agenda. Er ligt een initiatiefwetsvoorstel van D66 bij de Tweede Kamer en mijn collega-burgemeester in Breda, Paul Depla, bracht recentelijk een rapport uit met een uitgewerkt stappenplan voor legalisering. Dit laatste is een vervolg op een vorig jaar verschenen manifest van burgemeesters uit bijna alle grotere gemeenten. En inderdaad, het klassieke achterdeurbeleid, waarbij de verkoop in coffeeshops is toegestaan, maar het produceren, aanvoeren en in voorraad houden van cannabis al gauw een strafbaar feit oplevert, loopt op zijn einde. Ook rechters kunnen steeds moeilijker uit de voeten met deze paradox, zo blijkt uit recente rechterlijke uitspraken.
750 miljoen
Ik (red. Peter Noordanus) ben burgemeester in een stad waar volgens inzichten van ‘mijn universiteit’ (Tilburg University) ongeveer 750 miljoen per jaar omgaat in de hennepindustrie. Daarmee vormt zij een van de grootste bedrijfstakken van Tilburg. Een eenvoudig rekensommetje maakt duidelijk dat meer dan 90 procent van deze omzet voortkomt uit export. Toch is er voor de Tilburgse hennepklanten nog ruim voldoende beschikbaar. Sterker nog, iedere Tilburger kan zich zeven dagen per week, 24 uur per dag sufblowen. Mijn ervaring leert dat de criminele ondernemers in de hennepteelt ervaren multitaskers zijn. Naast het telen en verkopen van drugs maken ze zich schuldig aan tal van andere criminele feiten. Moeten we, met dit in het achterhoofd, de achterdeur van de coffeeshops legaliseren en hoe gaan we om met de criminele industrie die in Brabant zo stevig wortel heeft geschoten?
Echte probleem
Het achterdeurbeleid moet allereerst worden gemoderniseerd. In het advies dat de commissie Van de Donk enkele jaren geleden uitbracht aan het kabinet Rutte I, werden daarvoor al een aantal zinvolle suggesties gedaan. Het lijkt mij nog steeds het beste als de hennepteelt uit het strafrecht gehaald wordt en het lokaal bestuur de ruimte krijgt om te reguleren. Daarbij moeten we ons wel realiseren dat in de afgelopen decennia, mede door het bestaande gedoogbeleid, een omvangrijke criminele industrie is gegroeid. Een bedrijfstak met stevige financiële en maatschappelijke macht. En dat is volgens mij het echte probleem.
Iedere Tilburger kan zich zeven dagen per week, 24 uur per dag sufblowen
Ontwrichting
Het is prima om te legaliseren, maar vanuit sociaaldemocratisch perspectief moeten we ons vooral zorgen maken over het ondermijnende karakter van de drugsindustrie. Los van overlast en het gevaar van hennepkwekerijen in wijken en buurten – je zult maar naast een brandgevaarlijke hennepzolder wonen – gaat het mij vooral om de maatschappelijke ontwrichting, die de grootschalige drugsproductie in steden als Tilburg veroorzaakt. Waarom zou je gaan werken voor een klein salaris als je met het knippen van hennep snel veel geld kunt verdienen? En als de buren kunnen pronken met spullen die ze van crimineel geld gekocht hebben, waarom zou je zelf dan niet ook op het criminele pad gaan? Of wat te denken van foute rolmodellen voor jongeren en groepen die zich volledig afkeren van de samenleving. En, eenmaal betrokken bij drugscriminaliteit, kom je er moeilijk weer uit. In Tilburg debatteerde een groep uit de Turkse gemeenschap recentelijk met elkaar en met mij als burgemeester over het perspectief voor hun kinderen en, in het kader hiervan, het belang van het terugdringen van de georganiseerde hennepcriminaliteit. Dat moet het onderwerp van gesprek zijn, juist en vooral ook voor sociaaldemocraten. En de discussie over het legaliseren van de achterdeur van de coffeeshops…dat is volgens mij vooral een luxe discussie. Niet verwonderlijk dus dat D66, in de politieke logica van vandaag, met een initiatiefwetsvoorstel het voortouw neemt in de Tweede Kamer.
NB Van de hand van Hülya Cigdem verscheen vorig jaar het boek De val van Mehmet. Het boek beschrijft de teloorgang van een Turks-Tilburgs gezin waarvan de zonen in de hennepteelt verzeild raken. Het geeft een raak beeld van deze subcultuur in Tilburg met alle problemen en morele vraagstukken. Voor de PvdA – een partij die naar zijn (kern)waarden op zoek is – een absolute aanrader.
Ook PvdA-burgemeesters Jan Hamming (Heusden) en Jan Boelhouwer (Gilze en Rijen) luiden de noodklok over de toenemende drugscriminaliteit: http://www.bd.nl/regio/den-bosch-en-omgeving/heusden/criminelen-dreigen-de-baas-te-worden-in-brabant-burgemeesters-luiden-opnieuw-noodklok-1.4828998
Foto: Nationale Beeldbank
