Raadsleden hebben te weinig mogelijkheden om besluiten die wethouders en burgemeesters binnen de samenwerking met andere gemeenten nemen te beïnvloeden. Dat blijkt uit een enquête van Raadslid.Nu onder ruim 1400 raadsleden. Ruim de helft van de ondervraagden ziet dit als een bedreiging van de lokale democratie. Terecht of niet? Ditmaal de stelling: Wanneer de democratische besluitvorming door gemeenschappelijke regelingen in het geding komt, is het een beter idee om na te denken over andere democratischere oplossingen, zoals een fusie tussen de verschillende gemeenten.
André Veth, raadslid in Zwijndrecht
‘Ik vind dat we in de Drechtsteden te weinig invloed hebben op de gemeenschappelijke regelingen. Dat komt doordat sommige partijen een zwaardere stem hebben dan anderen. De ene partij heeft bijvoorbeeld 100 stemmen tegenover 1000 stemmen van een lokale partij. Daar moet een oplossing voor komen. Nee, geen fusie. Dat is echt het laatste dat je in de Drechtsteden moet willen. Je moet voorkomen dat jouw gemeente ondersneeuwt in het grotere geheel. Daarvoor zijn de verschillen tussen gemeenten gewoon te groot.
De enige oplossing die ik kan bedenken is dat de stemming wordt aangepast. Bijvoorbeeld door te bepalen dat 2/3 van de inwoners in alle Drechtsteden voor een voorstel moeten zijn. Zwijndrecht heeft bijvoorbeeld 44.000 inwoners, Dordrecht 120.000 en de Drechtsteden samen 270.000. Nu komt het vaak voor dat Dordrecht een besluit doordrukt. In mijn voorstel zou dat dus niet meer kunnen. Het is en blijft moeilijk. Zonder samenwerking zijn we nergens, maar de grootste gemeente moet de anderen niet gaan overvleugelen!’
Reshma Roopram, lijsttrekker en fractievoorzitter in Barendrecht
‘Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten ook verantwoordelijk voor het totale aanbod voor jeugdhulp. In Barendrecht participeren wij in de gemeenschappelijke regeling jeugdhulp Rijnmond. Samen met veertien andere gemeenten worden op een aantal onderdelen afspraken gemaakt, omdat die taken lokaal niet haalbaar zijn.
Op deze manier hebben we zonder te fuseren toch veel slagkracht. Een fusie van de veertien gemeenten lijkt mij niet raadzaam. De taken van de decentralisaties zijn niet voor niets naar de gemeenten gekomen. Een gemeente kent haar burgers en kan maatwerk bieden. Wanneer je met veertien gemeenten fuseert, valt dat weg. Zeker in een tijd waarin de afstand tussen politiek en burger zo groot lijkt, vind ik dat niet verstandig. Bovendien zijn er ook veel terreinen waar regionale samenwerking helemaal niet noodzakelijk is.
Dat wil niet zeggen dat ik geen problemen heb met de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Als raadslid heb ik de afgelopen jaren de nodige kwalen mogen ervaren. De wet is complex, bevoegheidsoverdrachten zijn onduidelijk en er is een gebrek aan kennis bij colleges, raden en juristen. En daar komt nog bij dat de Wgr vaak niet aansluit bij de wetgeving (in het sociaal domein, red.).
Ondertussen schieten de gemeenschappelijke regelingen als paddenstoelen uit de grond. Daarbij wordt te weinig rekening gehouden met de democratische legitimiteit, zorgvuldige procedures rond het indienen van een zienswijze en transparantie rond de besluitvorming. Dat moet echt via wetgeving worden aangescherpt. Tot die tijd lijkt mij het verstandig om te zoeken naar andere vormen van samenwerking. Samenwerking die de democratie versterkt in plaats van afzwakt.’
Haico Offermans, lijsttrekker & raadslid in Brunssum
‘Deze stelling is wat mij betreft te kort door de bocht. Democratische besluitvorming komt niet in het geding, aangezien ook deze gemeenschappelijke regelingen op basis van democratische besluiten tot stand zijn gekomen en functioneren. Het klopt wel, dat autonome besluitvorming van individuele gemeenteraden beperkt kan worden door het groter wordend aantal gemeenschappelijke regelingen. Daar komt bij dat vaak enkel collegeleden zitting hebben in zo’n gr. De andere kant van de medaille is dat een gemeenteraad aan de voorkant wel degelijk sturing kan geven. Dat vraagt echter om een actieve en initiatiefrijke gemeenteraad. Dat is helaas nog lang niet altijd het geval.’
Jan Heshof, fractievoorzitter en lijsttrekker van PvdA/GroenLinks in Tholen
‘Fusie lijkt me een optie, maar dan moet er wel draagvlak onder de inwoners zijn. Dat is er nu te weinig. Dus daar zal een proces aan vooraf moeten gaan. Daarbij moet je wel bedenken dat aangetoond is dat je bij fusies boven de 100.000 inwoners niet per se een betere organisatie krijgt. Eerder het tegendeel. Daarom zou ik een andere bestuursvorm prefereren. Eentje waarbij de helft plus één van de bestuurszetel wordt ingenomen door raadsleden en het DB in handen mag zijn van wisselende wethouders.’
Joep Wings, fractievoorzitter in Simpelveld
‘Zo erg is als het in de stellng gesteld wordt is het hier niet. We zitten zelf tot ieders tevredenheid in de gemeenschappelijke regeling van de regio Parkstad. We luisteren goed naar elkaar. Ik denk dat het ook heel veel met de je instelling te maken heeft. Zelf heb ik bij mijn aantreden gekozen voor een constructieve rol. Met iedereen tegen de schenen schoppen, kom je niet ver, terwijl wij ondanks onze oppositierol veel voor elkaar krijgen. Met goede verstandhoudingen bereik je meer.’
Bijschrift afbeelding: Vergadering bij de gr Drechtsteden
Afbeelding: Marcel van den Bergh | Hollandse Hoogte
