Uitsluiten, pesten, intimidatie. Hoe er met je wordt omgegaan op het werk en hoe je daarop reageert, bepaalt voor een belangrijk deel hoe je functioneert. Zit dat niet lekker, dan heeft dat in negen van de tien gevallen effect op je welbevinden en op je werkprestaties. De PvdA werkt sinds het voorjaar met twee nieuwe vertrouwenspersonen bij wie je terecht kunt voor een luisterend oor, hulp of begeleiding: Miriam de Haas (47) en Barış Akardere (39).
Miriam de Haas werkt al tien jaar als vertrouwenspersoon voor verschillende type organisaties. Voordien werkte zij op de HR-afdeling van een grote, internationale speler waar ze zich voornamelijk bezighield met de businesskant en cijfers. ‘Belangrijk voor een bedrijf, maar ik miste de menselijke kant.’
Ze begon intern als vertrouwenspersoon en breidde dat werk uit in 2014 uit. Sindsdien is zij ook extern aan allerlei organisaties verbonden als vertrouwenspersoon. Ze noemt scholen, commerciële bedrijven en sinds het voorjaar ook de PvdA.
Risicofactoren
‘Elke organisatie heeft zijn risicofactoren. Een politieke organisatie is complex. Er spelen verschillende belangen, je hebt te maken met spanningen in de maatschappij, je werkt onder druk. Als er verkiezingen aankomen, loopt die druk verder op.’
Als spanningen van buitenaf toenemen, loopt de stress ook op en neemt het empathisch vermogen af, zet De Haas uiteen. Een hele natuurlijke reactie, zegt ze, maar als de spanningen van buitenaf toenemen, is het belangrijk je daar als organisatie en team bewust van te zijn. ‘Maak van tevoren afspraken over hoe jullie hiermee omgaan en vervelende situaties gaan voorkomen,’ adviseert zij.
Dankzij media-aandacht voor ongewenst gedrag is bewustwording wel ontstaan. Daarmee is het fenomeen vertrouwenspersoon bekender geworden. ‘Tien jaar geleden was de vertrouwenspersoon nog redelijk onbekend. Dankzij de media-aandacht is die veel bekender geworden, iedereen weet nu wel wat een vertrouwenspersoon is.’
De norm verschuift, slaat door naar: Kan er dan niks meer?
Miriam de Haas
Verbazingwekkend is het als ze eraan toevoegt dat door alle media-aandacht er geen veiliger gevoel is ontstaan op de werkvloer. Hoe kan dat? ‘De norm verschuift, slaat door naar: Kan er dan niks meer? Precies daarover gaat het gesprek. Wat kan wel en wat kan niet,’ zegt De Haas. Over wat wel en niet door de beugel kan, bestaat veel onzekerheid.
Onderwerpen zijn soms ongemakkelijk, weet zij ook. ‘Maar vaak gaat het om dingen die toen ook al niet konden, maar die toen werden gedoogd. Het ongemakkelijke zit aan beide kanten. Mensen kunnen het gevoel hebben op eieren te lopen: Straks komt er een klacht en gaat mijn kop eraf.’
Wanneer
Wanneer je naar een vertrouwenspersoon kunt stappen, is niet zo bekend. ‘Maar het hoeft niet groots een meeslepend te zijn om de stap naar de vertrouwenspersoon te zetten,’ laat De Haas weten. ’Ook als het niet helemaal duidelijk is of het gaat om grensoverschrijdend gedrag, kan je contact opnemen. Hoe eerder hoe beter. Vaak blijven mensen er veel te lang mee lopen, omdat ze het idee hebben er niets mee te kunnen. Of ze voelen zich alleen staan.’
Een veilige werkomgeving waarin je je vrij voelt om je te uiten, heeft te maken met twee soorten veiligheid die niet mogen ontbreken en waar De Haas op let. ‘Sociale veiligheid: hoe is de organisatie ingericht? Weet iedereen bijvoorbeeld dat er een vertrouwenspersoon is? En de psychologische veiligheid: hoe veilig is het in een team? Dit werkt door op het zelfvertrouwen. Mogen fouten worden gemaakt, of word je erop afgerekend? Om het beste te presteren heb je beide soorten veiligheid nodig.’
Wij ondersteunen de melder als die verder wil gaan.
De melder houdt te allen tijde de regie. Soms is een luisterend oor in een gesprek voldoende. Soms volgt in samenspraak met de melder een aanpak. ‘We bekijken de mogelijkheden voor de stappen die we kunnen ondernemen. Wij ondersteunen de melder als die verder wil gaan. We bereiden het gesprek voor en kunnen meegaan naar zo’n gesprek, zodat iemand niet alleen zit. ‘Het allerbelangrijkst is dat we hulp geven aan wie die nodig heeft. Zodat die de juiste stap kan zetten om verder te kunnen.’
Sociale veiligheid
Naast zijn werk als vertrouwenspersoon, werkt Barış Akardere als manager diversiteit en inclusie bij een mediabedrijf. ‘Binnen het bedrijf is sociale veiligheid er op een natuurlijke manier bijgekomen. Heb je een diverse en inclusieve organisatie, dan is sociale veiligheid daarbij essentieel.’ Daarnaast heeft hij een achtergrond in de muziek – hij is muzikant, componeert en is dj. ‘Dat doe ik nog steeds, al is het soms lastig te combineren.’
Akardere werkt als externe ook in het onderwijs, de cultuursector, het nachtleven en een universitaire instelling als vertrouwenspersoon. ‘Ik wil er graag aan bijdragen dat mensen zich veiliger voelen op de werkvloer en een plek hebben om te praten als dat niet zo is.’
Ongewenste omgangsvormen zijn pesten, intimidatie, discriminatie, agressie of geweld. ‘Soms is er een overlap, soms is een van die vier zaken gaande. Hoe eerder je het meldt, hoe makkelijker het vaak is op te lossen. Maar ook als je in een conflict zit ben je welkom.’
Hij signaleert dat de jongere generatie sneller geneigd is ongewenst gedrag aan te kaarten. ‘Het komt ook veel in de media waardoor meer aandacht is voor het onderwerp.’
Als je met een knagend gevoel zit en je wilt me aanspreken, neem dan gerust contact op.
Barış Akardere
Akardere benadrukt dat de vertrouwenspersoon heel laagdrempelig toegankelijk is. ‘Je hoeft niet met een kolossaal probleem te zitten om contact op te nemen. Als je met een knagend gevoel zit en je wilt me aanspreken, neem dan gerust contact op.’
Ook als je alleen je hart wilt luchten, is hij bereikbaar. ‘Vaak weten mensen heel goed wat wel en niet gewenst is. In een gesprek wordt veel duidelijk en is duidelijk wat er speelt.’
Wat wordt daar vervolgens aan gedaan? ‘Ik kan diegene helpen zelfstandig in actie te komen, ondersteunen om bewust te kiezen voor een vervolgstap. Maar soms volgt er niets, en is dat ene gesprek voor de melder voor dat moment voldoende.’
Hij bedoelt maar: de vertrouwenspersoon biedt vele vormen van hulp. Een gesprek, soms een vervolggesprek. Hij geeft tips om de situatie te verbeteren. Werken die niet, dan kan je samen meer mogelijkheden bespreken. ‘Een gesprek met de veroorzaker van het probleem is een van die mogelijkheden, of in gesprek gaan met een leidinggevende, gezamenlijk of alleen. We bekijken altijd wat het beste is om te doen in een specifieke situatie en op wens van de melder. Ik ben er als bijrijder.’
Vrij
Een om te onthouden: ‘Een gesprek met de vertrouwenspersoon is geen opmaat naar iets groters. Het lijkt misschien een ladder, dat kan het contact met een vertrouwenspersoon ook zijn, maar je bent helemaal vrij in het nemen van je eigen stappen. Je besluit uiteindelijk zelf of je een vervolgstap wilt zetten.’
Je kan naar de vertrouwenspersoon als je je werkt niet goed (meer) kunt doen door grensoverschrijdend gedrag. Denk aan pesten: buitensluiten, bijnamen geven, of iemand continu belagen. Of als je wordt gediscrimineerd, (seksueel) wordt geïntimideerd of als er punten zijn waardoor je uit balans raakt en je je afvraagt: ‘ligt dit nou aan mij?’ Zoals de naam al zegt: de vertrouwenspersoon behandelt alle zaken vertrouwelijk, dat is verplicht. Alleen als er sprake is van een strafbaar feit vervalt die vertrouwelijkheid. De vertrouwenspersonen zijn er voor alle PvdA-leden.
Contactgegevens
Miriam de Haas: 06-15500978, [email protected]
Barış Akardere: 06-10857448, [email protected]
Wil je weten hoe er binnen de PvdA wordt omgegaan met ongewenste omgangsvormen? In de Notitie ongewenst gedrag/integriteitsmeldingen binnen de Partij van de Arbeid en de Klachtenregeling ongewenst gedrag en integriteitsschendingen binnen de PvdA lees je hier meer over. Beide documenten zijn vastgesteld door het partijbestuur.
