De beste persoon moet de baan krijgen, ongeacht of hij wel of niet lid is van een politieke partij. Dat is waar het burgerinitiatief Stop Politieke Benoemingen naartoe wil. Gevestigde partijen mogen wat hen betreft de banen in het openbaar bestuur niet langer onder elkaar verdelen. Initiatiefnemers Niesco Dubbelboer, oud-Kamerlid en oud-directeur van de PvdA, en journalist Arjen Nijeboer timmeren met hun plan hard aan de weg.
Op het eerste gezicht een aardig initiatief. Niemand is er immers op tegen dat de beste vrouw of man benoemd wordt. Maar in tweede instantie denk je, waar gaat dit nu precies over? Verdelen de politieke partijen onderling nog steeds de burgemeestersposten? Of draagt de gemeenteraad de persoon voor die het beste uit de procedure is gekomen (en in de regel ook lid is van een politieke partij)? En is het eigenlijk verkeerd dat er in belangrijke adviescolleges gekeken wordt naar goede kandidaten maar óók naar politieke kleur? Wat zou er gebeuren als de volledige Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) bestaat uit heel goede wetenschappers die allemaal aanhangers zijn van het liberale gedachtegoed? Is de gemengdheid van achtergronden, levensovertuigingen en politieke kleur niet juist een voorwaarde voor een goede WRR? En de benoeming van de Nationale ombudsman? Dat wordt nu gedaan door onze volksvertegenwoordigers in de Tweede Kamer. Hoe willen we dat anders doen? Een onafhankelijke selectiecommissie van allemaal heel goede HRM-mensen? En wie selecteert die commissie dan?
De beste persoon moet de baan krijgen, dat lijkt vanzelfsprekend. En omdat 97 procent van de volwassen Nederlanders geen lid is van een politieke partij, wordt er volgens de initiatiefnemers gevist in een te kleine vijver. Maar je kunt ook andersom redeneren. Het lidmaatschap van een politieke partij is voor dergelijke functies een pre. Je geeft daarmee je maatschappelijke betrokkenheid aan, je laat zien waar je staat in relatie tot de samenleving en je mag hier op aangesproken worden. Allemaal eigenschappen die te vertalen zijn naar competenties die voor dergelijke banen – politieke benoemingen – belangrijk zijn. De 2,5 procent van de Nederlanders die wel tot een politieke partij hoort, heeft dit net even wat beter door en is dus net even wat geschikter.
Dit burgerinitiatief past in het huidige tijdsgewricht, waarin depolitisering op alle fronten de heersende trend is. Politiek, politieke benoemingen en politieke functies lijken in het rijtje met vieze woorden terecht te zijn gekomen. De beste persoon moet de baan krijgen is wat dat betreft een dooddoener. Politieke partijen zijn er om de wereld te veranderen. Om de wereld te kunnen veranderen heb je macht nodig. Die macht vergaar je door mensen achter je politieke partij te krijgen, mensen die de wereld ook willen veranderen. En een onderdeel van een wereld met politieke partijen zijn politieke benoemingen. Ook dat gaat om macht. We hebben nu eenmaal een samenleving die door de politiek wordt bestuurd. Daarvoor kiezen we de volksvertegenwoordiging. Daarom is het extra vreemd, dat het juist een oud-volksvertegenwoordiger van de PvdA is, die dit initiatief nu neemt. Alsof Marianne Thieme opeens slager is geworden.
Nee, dit burgerinitiatief kan niet op mijn steun rekenen. Daarvoor heeft het teveel een D66-kleurtje. D66 die, ondanks hun kroonjuweel van de bestuurlijke vernieuwing, wel bezig zijn met een inhaalslag waar het gaat om politieke benoemingen. Ik steun het burgerinitiatief van Arjen Lubach: Lubach for farao! Maar wel op voorwaarde dat de farao politiek benoemd wordt.
Afbeelding: Nationale Beeldbank
