Het land is in de greep van Pieter. Niet sinds vandaag, maar al maanden en misschien wel al vele jaren. Als buitenstaander ken je Pieter vooral van zijn mislukte greep naar het lijsttrekkerschap van het CDA, en zijn inzet in de toeslagenaffaire. Een inzet waar hij als Kamerlid alom voor werd geprezen. Waarover hij gemakshalve maar nooit vertelde dat hij het zelf was, die aan de basis stond van de keiharde fraudeaanpak. Oud-staatssecretaris Frans Weekers weet hierover mee te praten. Hij kreeg van Pieter een motie van wantrouwen om zijn oren, omdat Weekers volgens Pieter fraude niet keihard aanpakte. En ook Ronald Plasterk heeft als minister zijn aanvaringen met Pieter gehad, meestal over ‘definitiekwesties’ die voor de leek niet zijn na te vertellen.
Pieter veranderde pas in 2017 van hardcore fraudebestrijder naar zijn ‘heldenrol’ in de toeslagenaffaire. Een rol die hij in 2020 probeerde te verzilveren met het lijsttrekkerschap van het CDA. Dezelfde partij die hem in 2012 al van de kieslijst probeerde te weren. Dat lijsttrekkerschap lukte niet, en daarna is het ook nooit meer goed gekomen tussen Pieter en het CDA. Functie elders was hét politieke moment van 2021 en dat luidde de definitieve breuk in tussen Pieter en het CDA.
Sinds die tijd worden we gegijzeld door Pieter. Zijn vermeende heldenrol in de toeslagenaffaire gaf hem een status van het morele geweten, van de politicus die als enige de Grondwet verdedigde, van de man die alles wist door zijn ongelooflijke dossierkennis. De media hees hem op het schild, stelde hem geen vragen over zijn eigen aandeel in de affaires en nam zijn dossierkennis voor waar aan. Op een enkel journalistiek forum na, werd Pieter als Messias benaderd in plaats van als Kamerlid dat al twintig jaar medeverantwoordelijkheid draagt voor het gevoerde overheidsbeleid.
Bij zijn terugkeer in de Tweede Kamer, hersteld van een burn-out, werd hij als held onthaald. En al heel snel ging het gesprek vooral over de vraag: wat gaat Pieter doen? Komt hij met een nieuwe partij? Of toch niet? Pieter hield ons lang in de greep van het ongewisse. Was hij premierskandidaat? Of toch niet? Het partijprogramma? Ook hierover hield hij het land langdurig in het ongewisse. Pieter twijfelde, en twijfelde en twijfelde.
NCS werd niet de grootste. Dat bracht Pieter in een andere positie, maar wel eentje waarmee hij zijn greep op het land verstevigde. In de verkenningen schoof Pieter aan tafel, met zijn rechtse makkers. De rechtsstatelijke vraagstukken leken snel te worden opgelost. Maar Pieter wil een andere vorm van bestuur, buitenparlementair, extraparlementair, zakenkabinet of iets anders. Wat hij daar precies onder verstaat, is en blijft onduidelijk. Net als waarom hij het per se wil. Dat hij het per se wil, is eigenlijk het enige wat wel duidelijk is. Volgens Pieter is alles beter dan een meerderheidskabinet. En tot verbijstering van iedereen stapte hij uit de gesprekken met Plasterk. Dat hij eerst de media daarover informeerde en dat ook nog deed met behulp van de dienstauto van Plasterk, waren niet meer dan details.
Dat had hij anders moeten doen, vindt hij zelf inmiddels ook. In het debat werd dit handelen door zijn rechtse vrienden veroordeeld, maar de hand bleef uitgestoken. Pieter is immers nodig voor een rechtse regering en dat weet Pieter als geen ander.
Kim Putters mag nu een ronde langs alle partijen maken, dus ook langs Pieter. Op zoek naar een ‘vruchtbare politieke samenwerking die recht doet aan de verkiezingsuitslag inclusief de grote verschuivingen die daarbij hebben plaatsgevonden’. Dat gesprek moet over de vorm van een nieuwe regering gaan. Ondanks de kwaliteiten van Kim, en de ronde langs de deskundigen, zal dat naar onze verwachting niet de helderheid brengen waar iedereen naar smacht. Een aartstwijfelaar als Pieter zal altijd blijven twijfelen. Als dat extraparlementaire experiment er komt, zal hij de eerste zijn die zegt dat het niet werkt en dat dat volstrekt logisch is, omdat er niet naar hem is geluisterd. Als het een minderheidsregering wordt met NSC als gedoger, dan heeft hij de leiband pas goed in handen. Kortom, het land is voorlopig nog niet bevrijd van de greep van Pieter. Of toch niet?
Afbeelding: Robin van Lonkhuijsen | ANP
