Klaas en Mark: het glimlachende duo van de VVD. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik altijd wel een zwak heb gehad voor Klaas. Hij heeft iets aaibaars, met zijn baard, net iets te krap zittende giletje en gezellige Brabantse tongval. Wanneer hij het podium betreedt, verwacht ik elke keer weer dat hij iets liefs gaat zeggen.
Zo ook bij het partijcongres van afgelopen week. De fractievoorzitter van de VVD begon veelbelovend te vertellen over zijn pasgeboren dochtertje. Over hoe zij dankzij het liberalisme alle kansen krijgt en vrijheid heeft. Klaas is trots, maar ook een beetje bezorgd. Want, ging Klaas verder, bij hem thuis hebben ze het ook over goed volk. Goed volk is de bijstandsmoeder, die ‘haar kinderen netjes opvoedt, solliciteert en ook nog wat mantelzorg voor de buurman doet’, en ‘de vluchteling, die de taal spreekt en een bedrijfje begint.’
Goed volk doet goed, zegt Dijkhoff. En dan volgt een passage die zomaar door Thierry Baudet uitgesproken had kunnen worden. De fractievoorzitter van de VVD haalt de klassieken erbij. Niet de Romeinen, maar de Grieken. Hij introduceert de polis. Deze polis wordt gedragen door liberale waarden en is gebaseerd op wederkerigheid. Om deze superieure en zeldzame polis te beschermen moet het goede volk centraal staan.
‘Goed gedrag’ wil hij daarom belonen. Wie in de bijstand zit en zich positief inzet, moet daarom kunnen bijplussen. Maar, zegt hij, wie niets doet en ‘misbruik’ maakt van de wederkerigheid, moet het voelen. Je moet het verdienen. Hij stelt voor om het basisbedrag van de bijstand te verlagen. Bij elke goede daad ga je dan een trapje omhoog. Of zoals Dijkhoff het zegt: een pechvogel hoeft niet te creperen, maar moet wel zijn best doen om op eigen benen te gaan staan. En iedereen die daar niet in meegaat (of niet toe in staat is), is volgens Klaas geen goed volk.
Deze wederkerigheid geldt ook voor de vluchtelingen. Klaas is niet tegen de opvang van vluchtelingen. Nee, zeker niet. Maar het is wel een gunst volgens de VVD’er. En zou er dan geen sprake moeten zijn van wederkerigheid? Ja, natuurlijk zijn er mensen die dan wijzen op de internationale verdragen, maar Klaas vindt dat maar gek. Uiteraard kunnen vluchtelingen opgevangen worden, maar na vijf jaar moeten ze in het kader van de wederkerigheid wel terug.
En zo word ik langzaamaan ongemakkelijk. Al dat gepraat over ‘goed volk’ lijkt toch wel heel erg op praten over het goede volk. En met goed volk heb je het over uitsluiting in plaats van insluiting. Mensen straffen, omdat ze in de ellende zijn beland. Het is denken in twee werelden: goed versus slecht, rijk versus arm, ons soort mensen versus de anderen. Tweedeling in optima forma.
En dat allemaal verpakt met een glimlach. Een glimlach die veel verhult. Hoe de VVD een steeds akeligere koers inslaat bijvoorbeeld. Ook Mark Rutte hield een toespraak. De kiezers van coalitiepartner D66 die het deftig zouden vinden om op donderdag naar het Concertgebouw kregen een sneer. Met een brede glimlach, maar de boodschap was serieus: Amsterdam is verloren aan links.
Goed volk is er volgens Dijkhoff en Rutte in ieder geval niet aan de macht. Maar gelukkig weten wij beter. Amsterdam is niet verloren aan links, links redt Amsterdam van de waanzin van rechts.
Afbeelding: Maarten Hartman | Hollandse Hoogte
