PvdA-raadslid Rosa van den Nieuwenhof is verkozen tot stadsprinses van Eindhoven, of beter gezegd: Lampegat, het carnavals-alter ego van de stad. Geen Prins Carnaval dus deze keer, maar een Prinses. Zij draagt het komende jaar de toepasselijke naam Mina D’n Urste. Wat betekent dat nu eigenlijk in een stad, zo’n carnavalstitel? We vroegen het aan Prinses Carnaval zelf.
Hoe wordt een Prins of Prinses Carnaval eigenlijk gekozen?
‘In ons geval is er een prinskeuzecommissie, met een vertegenwoordiging vanuit de horeca en de Federatie Eindhovens Carnaval. Daar zijn de carnavalsverenigingen in vertegenwoordigd. De keuzecommissie krijgt doorlopend allerlei suggesties en de laatste jaren was steeds meer onderdeel van die suggesties dat het eens een vrouw moest worden. Daar is kennelijk naar geluisterd, want ik werd gebeld en mocht op gesprek komen.’
Waarom vroegen ze jou?
‘Het heeft er denk ik mee te maken dat ik diepgeworteld ben in het carnavalsbestaan hier. Ik ben al eens de eerste vrouwelijke prins bij een van de verenigingen geweest ook. Daarnaast: mijn vader heeft een café in Eindhoven en ik ken gewoon heel veel mensen. Dat helpt allemaal mee denk ik.’
Wat zeggen ze dan formeel? Krijg je dan een persoonlijke tekst te zien of te horen met de reden waarom juist jij bent gekozen?
‘Nee, zo werkt het eigenlijk niet. Je krijgt alleen te horen dát je het bent geworden.’
Was dat deze maand pas, of al eerder?
‘In september al! En dan moet je dus nog wachten tot het in februari bekend wordt gemaakt. Er zijn misschien een aantal mensen die moeten wennen aan het idee dat er dit keer een Prinses Carnaval is in plaats van een Prins, maar uiteindelijk kwamen er echt alleen maar hele leuke en positieve reacties. Ik heb geen wanklank gehoord.’
Vonden mensen het bijzonder, een stadsprinses in plaats van een stadsprins te hebben?
‘Nou, toch wel. De dag na de bekendmaking is er een receptie waarop mensen je kunnen feliciteren. Dat duurt normaliter tot vijf uur, maar wij zaten er tot half zeven. Er waren ook kinderen die expliciet zeiden dat ze naar de prinses wilden komen kijken, of zelfs vroegen of zij dat nu dan ook konden worden, Prinses Carnaval. Ook waren er oma’s die zeiden dat het geweldig vonden dat ze dit nog mochten mee maken.’
’Iemand zei tegen me: Emancipatie bij de federatie.’
Emancipatie in Lampegat dus?
‘Ja, eigenlijk wel. Iemand zei tegen me: emancipatie bij de federatie. Ook hier wordt het glazen bierplafond doorbroken.’
In het seizoen 1999/2000 werd de eerste Prinses Carnaval gekozen, in het Brabantse Schottelzakkenrijk. In Eindhoven ben je de eerste, voelt dat als ‘pas’, of valt dat wel mee?
‘Van mij had het eerder gemogen. Het is zeker tien jaar geleden dat in de gemeenteraad werd gesproken over dat het de hoogste tijd was voor een vrouwelijke prins. De discussie werd toen aangewakkerd door Frank Depla namens de PvdA. Toen lukte het niet, nu wel. En we zijn wel de eerste grote stad met een Prinses Carnaval, dus ik ben ook gewoon trots dat Eindhoven laat zien er nu klaar voor te zijn. Er werd al langer gezegd dat het een vrouw kón worden, maar dat moet je dan wel laten zien natuurlijk.’
Hoe lang viert Eindhoven eigenlijk al carnaval?
‘De naam Lampegat komt uit de geschiedenis met Philips hier in de stad. Het carnavalsfeest zelf is al veel ouder, maar sinds de jaren ’50 heet het hier Lampegat.’
Tijdens carnaval vervult Prins -nu Prinses- Carnaval de rol van burgemeester voor een dag. Hoe is dat?
‘Voor een paar dagen zelfs. Ik krijg zaterdag (10 februari, red.-) de sleutel, van Jeroen Dijsselbloem, dus hij blijft in rode handen! Het is vooral symbolisch, maar het heeft ook echt een sociale functie. Als carnavalsprins of -prinses ga je op bezoek bij verenigingen, bejaardentehuizen en scholen, er is veel saamhorigheid. En het is ook leuk: ik heb gisteren iemand mogen ridderen, er zijn allerlei plechtigheden.’
Is die saamhorigheid ook de maatschappelijke toegevoegde waarde van het carnaval?
‘Zeker. Het is een periode om de sleur van het dagelijks leven te doorbreken, waarbij gewone mensen prins en prinses kunnen worden en waarin de burgemeester gewoon een burger is. Dat de rollen even omgedraaid zijn. Voor veel mensen is het ook een stukje erkenning en herkenning: mensen keren vanuit de hele wereld terug naar huis om het carnaval te vieren. Het gaat om weerzien en samenkomen. Met carnaval mag alles er zijn, kun je dingen loslaten en.. mag het ook even nergens over gaan.’
‘Vur en dur mekaor’ is je motto voor deze carnavalseditie. Leg eens uit?
‘Ieder jaar zijn er verkiezingen voor een motto. Iedereen kan een suggestie doen en daar wordt er dan eentje van gekozen. We moeten dus gezamenlijk invullen wat we met dat motto willen. We moeten het natuurlijk ook allemaal samen doen in de samenleving én in het carnaval, dus het klinkt als een wat algemeen thema, maar het is wel heel toepasselijk. Op de wagens zul je het dus ook in allerlei varianten terugzien.’
‘Ik vind het ook mooi dat ik de weg nu vrij kan maken voor hopelijk nog veel meer diversiteit in het carnavalsleven.’
Wat betekent het voor je om stadsprinses te zijn?
‘Ik vind het heel bijzonder. Het is een hele eer. Ik vind het ook mooi dat ik de weg nu vrij kan maken voor hopelijk nog veel meer diversiteit in het carnavalsleven. Het viel me ook echt op dat er door héél veel verschillende mensen carnaval gevierd wordt. Het is niet één slag volk, het wordt echt breed gedeeld, dat is ook heel waardevol.’
Hoe ga je je rol vervullen?
‘Ik ga er een zo mooi mogelijk feestje van bouwen en hoop daar zoveel mogelijk mensen bij te betrekken. Ik wil laten zien dat wij vrouwen dat minimaal net zo goed kunnen als mannen.
En ik heb al een lijstje van scholen die ik ga bezoeken om de traditie van carnaval uit te leggen. Ik heb bijzondere scholen gekozen. Een school voor speciaal onderwijs, scholen in wijken waar weinig aandacht voor is – die worden ook wel achterstandswijken genoemd – en scholen waar expatkinderen op zitten. Zo kunnen zij ook makkelijker meedoen.’
Stopt het prinses-zijn na de carnavalsfeesten, of gebeurt er tot het volgende seizoen nog meer?
‘Het stopt eigenlijk pas op het federatiebal. Dan treedt de oude stadsprins of -prinses af en wordt de nieuwe gekozen. Tussendoor zijn er nog allerlei momenten: van halfvasten tot het sluitingsfeest en de wisselingen van nieuwe carnavalsprinsen en -prinsessen bij alle verenigingen in Eindhoven in de loop van het jaar. Carnaval is eigenlijk iets wat doorlopend bezig is, met piekmomenten als de carnavalsweek zelf. Maar denk ook aan de elfde van de elfde bijvoorbeeld. Het wordt een druk jaar!’
Afbeelding: sfeerbeeld carnavalsmis 2023 in Eindhoven, Rob Engelaar | ANP
