De waterschapsverkiezingen: in het verleden werd er nogal eens een beetje lacherig over gedaan Zijn er dan linkse of rechtse dijken? En wie is er tegen schoon water? Met de afgelopen verkiezingen is daar definitief verandering in gekomen. Het was een serieuze campagne, waarbij het draaide om de politieke inhoud: schoon water, voldoende water, waterschapslasten, of de toekomst van het veenweidegebied, de landbouw en de klimaatopgaven.
Het zijn vraagstukken waar het waterschap een belangrijke rol in speelt. De kiezer heeft dat gezien. Niet in de laatste plaats door het gezamenlijke campagne voeren van veel waterschappen en provincies. De combinatie met de Statenverkiezingen is goed voor de opkomst. Hoewel die nog wel lager ligt dan provinciaal, zijn overal meer kiezers naar de stembus gegaan.
We mogen stellen dat de PvdA het in de waterschappen gewoon goed gedaan heeft. In vijf waterschappen hebben we een zetel gewonnen, terwijl er in drie waterschappen een verloren werd en de overige gelijk blijven. In vier waterschappen werd niet meegedaan onder de naam PvdA. In totaal zullen de komende vier jaar 46 waterschappers (op een totaal van 420) namens de PvdA het woord voeren.
Uitslagen per waterschap
Noorderzijlvest, Fryslân, Hunze en Aa’s
Noorderzijlvest ligt voor een groot deel in Groningen. Onder meer het aardbevingsgebied valt onder het werkgebied van dit waterschap. De opkomst lag op 53,5%, een stijging van ongeveer 4% ten opzichte van de verkiezingen in 2015. De PvdA wint een zetel en komt uit op 3, Water Natuurlijk wint twee zetels en wordt veruit de grootste partij met in totaal 6 zetels. 50PLUS wist net als vier jaar geleden geen zetel te behalen.
De opkomst in het Wetterskip Fryslân lag op 56,2%. In vergelijking met 2015 was dit ruim 6% meer. De PvdA wint 1 zetel en komt daarmee op hetzelfde zetelaantal uit als Water Natuurlijk en het CDA. 50PLUS deed voor het eerst mee, maar zonder succes.
Of het aan de actieve en samen met de provincie gevoerde campagne over de aanpak van de inklinking van veenweidegrond heeft gelegen, valt niet met 100% zekerheid te zeggen, maar feit is dat de PvdA het in het Wetterskip Fryslân goed gedaan heeft. Van 2 naar 3 zetels.
Het waterschap Hunze en Aa’s bestrijkt Oost-Groningen en een deel van Drenthe. Ook in Hunze en Aa’s lag de opkomst fors hoger dan in 2015. Uiteindelijk ging 52,3% naar de stembus (tegenover 47,4% in 2015). Ook hier won de PvdA 1 zetel. En is het met 3 zetels de tweede partij na Water Natuurlijk die eveneens een extra zetel binnenhaalde. De Partij voor de Dieren deed dit keer niet mee aan de verkiezingen.
Overal was de opkomst hoger
Drents Overijsselse Delta, Vechtstromen, Vallei en Veluwe en Rijn en IJssel
Drents Overijsselse Delta is een van de jongere waterschappen en op 1 januari 2016 ontstaan uit een fusie van de waterschappen Reest en Wieden en Groot Salland. De PvdA heeft hier niet meegedaan aan de verkiezingen. De opkomst lag op 57,5%.
Het nieuwe waterschap, Vechtstromen, ligt op het snijvlak van Drenthe, Overijssel en Gelderland. Het opkomstpercentage was 52,3%. Ook hier deed de PvdA niet zelfstandig mee en is Water Natuurlijk de grootste partij geworden.
Ook de VVD deed het relatief goed
In Vallei en Veluwe is de VVD de grootste partij geworden met 4 zetels. De PvdA verloor een zetel en bleef daarmee steken op 2. De opkomst lag op 58,19%. Dit is een grote stijging ten opzichte van 2015. Toen was de opkomst 49,95%.
Het waterschap Rijn en IJssel ligt in Zuidoost-Gelderland. Water Natuurlijk en het CDA zijn de grootste partijen met elk 5 zetels. De PvdA heeft een zetel gewonnen en wordt de derde partij met 4 zetels. De opkomst lag op 53,5%. Dit is beduidend hoger dan in 2015, toen die bleef steken op 45,42%.
De PvdA deed in het oosten lang niet overal zelfstandig mee
Rivierenland, Stichtse Rijnlanden, Amstel Gooi en Vecht, Hollands Noorderkwartier en Zuiderzeeland
Rivierenland is het gebied rond de Rijn: vanaf de grens met Duitsland tot aan (bijna) Rotterdam. Ook hier zien we een zetel winst voor Water Natuurlijk. De PvdA blijft gelijk met 3 zetels en is daarmee gedeeld derde partij met de VVD. Het CDA is de tweede partij. De opkomst was 53,4%, ruim 8% meer dan in 2015.
Stichtse Rijnlanden ging de PvdA nipt van 3 naar 2 zetels
Stichtse Rijnlanden is vooral in Utrecht actief. De opkomst lag op 55,5%. Dit is ruim 8% meer dan in 2015. De PvdA verliest hier een zetel en gaat naar 2, terwijl Water Natuurlijk met zeven waterschappers het Algemeen Bestuur in mag.
Amstel Gooi en Vecht is een waterschap in Noord-Holland Zuid met als belangrijkste stad Amsterdam. De opkomst bleef steken op 48,3%. Maar ook hier komt dat neer op een forse stijging. De PvdA heeft een zetel verloren door de verdeling van de restzetels, maar houdt er nog altijd vier over en is daarmee even groot als Water Natuurlijk. De Socialistische Waterschapsvereniging verliest haar enige zetel. De Groenen (overig) winnen een zetel en komen uit op 2 zetels.
Water Natuurlijk doet het in Utrecht veel beter dan in Amsterdam
Hollands Noorderkwartier bestrijkt een heel groot deel van Noord-Holland en is in oppervlakte een van de grootste waterschappen. Ook hier is de opkomst beduidend groter dan in 2015: 51,4% versus 43,3%. De PvdA blijft gelijk met 3 zetels. Opvallend is het verlies van Water Natuurlijk. Groen, Water & Land (overig) is de grote winnaar met voorlopig 7 zetels.
In Flevoland ligt het waterschap Zuiderzeeland. De opkomst was in vergelijking met andere gebieden in Nederland is met 49% niet hoog. Ten opzichte van 2015 was dit wel een stijging van ruim 7%. De SGP/CU is groot, namelijk drie zetels. De PvdA heeft niet deelgenomen. Onder overig vallen Water, Wonen en Natuur (6 zetels) en Werken aan Water (2 zetels).
In Flevoland doen er geen landelijke linkse partijen mee en domineren de regionale partijen
Rijnland, Delfland, Schieland en de Krimpenerwaard, en de Hollandse Delta
Het waterschap Rijnland (gebied rond Leiden, Waddinxveen, Haarlem) lag de opkomst op 54,2%. De VVD is de grootste partij geworden met 4 zetels, gevolgd door de PvdA met 3 zetels. Percentueel een beter resultaat dan in 2015.
De naam van Delfland verraadt het al een beetje. Dit waterschap ligt rondom Delft. De PvdA zet dezelfde score neer als de vorige keer en blijft met 3 zetels de tweede partij. De VVD is en blijft hier de grootste partij. Het opkomstpercentage lag in 2015 op slechts 38,4%. In 2019 is dit gestegen naar 45,3%.
Afschaffing kwijtschelding minima heeft geen effect op de uitslag gehad
In Schieland en de Krimpenerwaard (Rotterdam Noord en omgeving) lag de opkomst op 47,3%. Een stijging van bijna 7% ten opzichte van 2015. De omstreden afschaffing van de kwijtschelding van de Waterschapsbelasting voor minima heeft in Schieland en Krimpenaarwaard geen effect gehad. Weliswaar verloor het CDA stemmen, coalitiepartner Water Natuurlijk kreeg meer stemmen en mag zich met een zetel meer (4) winnaar noemen. En ook de derde coalitiepartij (VVD) bleef gelijk, terwijl oppositiepartij PvdA electoraal niet profiteerde en in zetelaantal gelijk bleef.
Waterschap Hollandse Delta Is er voor het gebied Rotterdam Zuid en de Zuid-Hollandse eilanden. De opkomst is weliswaar beter dan in 2015, maar blijft steken op 45,9%. De PvdA heeft haar 2 zetels behouden. Water Natuurlijk verliest er een. En de Waterschapspartij (overig) is met 7 zetels veruit de grootste.
In de Hollandse Delta is de Waterschapspartij verreweg de grootste
Scheldestromen, Brabantse Delta, de Dommel, Aa en Maas en Limburg
In Zeeland ligt het Waterschap Scheldestromen. Het CDA en de SGP zijn hier met respectievelijk 4 en 3 zetels groot. De PvdA behoudt haar 2 zetels. Net als elders ligt de opkomst dit keer veel hoger: 54,6% t.o.v. 48,1%.
In Zeeland zijn de christelijke partijen dominant
Brabantse Delta ligt in West-Brabant. De opkomst was in 2015 37,8%. In 2019 is dit gestegen naar 46,3%. Hier zien we een licht verlies voor Water Natuurlijk en zetelbehoud voor de PvdA. De Partij voor de Dieren is nieuw en weet 2 zetels te behalen. Ons Water en West-Brabant Waterbreed zorgen voor de grote score onder de noemer overig.
In het waterschap De Dommel (Midden-Brabant) lag de opkomst op 46,64%, ongeveer 8% meer dan in 2015. Hier wint voor Water Natuurlijk 2 zetels en is er 1 zetel verlies voor de PvdA.
Het beeld in Noord-Brabant is gemengd
Waterschap Aa en Maas bedient het gebied tussen Den Bosch, Helmond en Nijmegen. De opkomst was 49,2%. Dit is een ruime stijging ten opzichte van de 41% van 2015. De PvdA en Water Natuurlijk winnen beide 1 zetel. Deze uitslag kan nog wijzigen, omdat de twee restzetels pas later bekend worden gemaakt.
In Limburg gaan maar liefst 15 zetels voor regionale partijen
Waterschap Limburg ontstond op 1 januari 2017 na een fusie tussen de waterschappen Peel en Maasvallei, en Roer en Overmaas. Op basis daarvan komen we uit op deze zetelverdeling. Opvallend is dat er waarschijnlijk 15 zetels verdeeld zullen worden onder niet landelijke partijen (in tabel onder overig). Van deze 15 zetels gaan er naar verwachting 13 naar de partij Waterbelang en 2 naar de partij Lokaal Limburg. De PvdA heeft hier niet meegedaan.
* In 2015 waren er nog 445 zetels te verdelen. Dit jaar waren dat er door fusies van een aantal Waterschappen 420.
Afbeelding: Arie Kieviet | Hollandse Hoogte