Een nieuw jaar biedt nieuwe kansen en mogelijkheden. Welke goede voornemens zijn genomen in gemeenten? We vroegen het aan Roy Bouten uit Horst aan de Maas, Bo Lemmens uit Leiden en Edwin Helvrich uit Harlingen.
‘Het sociaal domein transformeren’
Roy Bouten
Wethouder Gezond Leven en Wonen in Horst aan de Maas
We zitten alweer in 2024. Heb je nagedacht over goede voornemens?
‘Absoluut. Ik wil het sociaal domein transformeren. Het jaar 2024 wordt voor ons bijvoorbeeld het jaar van de mantelzorger. We weten dat er niet genoeg handjes zijn om alle mensen de zorg te bieden die nodig is. Dus moeten we meer zelf en samen doen. Dat zien we de komende jaren alleen maar toenemen. Wij moeten mensen helpen langer thuis te kunnen blijven wonen.’
Hoe ga je dat aanpakken?
‘We moeten veel meer mantelzorgers bereiken en hen beter ondersteunen. ‘Naoberzorg’ speelt bij ons een grote rol; mensen zijn hier gewend voor elkaar te zorgen. Daar zit ook het risico. Niet iedereen ziet zichzelf als mantelzorger, maar dat betekent niet dat iedereen zomaar zonder ondersteuning kan. Mantelzorg is een hele zware taak. Zodra we de mantelzorgers hebben gevonden, bekijken we in samenspraak met de mantelzorger hoe wij hen op de juiste manier kunnen ondersteunen.’
Liggen er plannen die in 2023 zijn vastgesteld en in 2024 worden uitgevoerd?
‘In januari of februari krijgen we een doorstroomlocatie voor statushouders. Deze locatie moet ervoor zorgen dat de asielketen wordt ontlast en dat we sneller meer voor deze mensen kunnen doen. De komst van de locatie levert veel boze of ongeruste reacties op, maar in een goed gesprek met omwonenden kom je snel op het punt waarbij het vooral gaat over hoe je het goed gaat regelen voor zowel de statushouders als de omwonenden. Aan het einde van zo’n gesprek zien ook de bezorgde bewoners dat wij als overheid hun belangen serieus nemen.’
Jullie gaan dit jaar ook meer statushouders opvangen, toch?
‘Wat betreft het asielbeleid doen we met vijf andere gemeenten rondom Horst aan de Maas en Venlo veel in regionaal verband. Zo kunnen we veel beter de asielpuzzel leggen. We gaan van elkaars kracht uit, zodat we er gezamenlijk voor kunnen zorgen dat we aan de norm voldoen. En we kunnen samen die gemeenten aanspreken die te weinig doen. Daarvan zijn er te veel.’
Zijn er nog andere plannen waar je naar uitkijkt?
‘We gaan ons beleid rondom arbeidsmigranten herzien. Wij hebben relatief veel arbeidsmigranten: zo’n tweeduizend ingeschreven arbeidsmigranten, en vierduizend vergunde (shortstay) plekken. We moeten er dus voor zorgen dat alles goed is geregeld.’
Heb je een voorbeeld?
‘Op dit moment neemt bijvoorbeeld de dakloosheid toe. Als het arbeidscontract van een arbeidsmigrant afloopt, kunnen ze vaak niet lang blijven in hun huidige woonruimte. Ik wil ervoor zorgen dat ze daarna nog even kunnen blijven om een nieuwe woning of nieuw werk te vinden. Daarnaast moeten we andere economische keuzes durven maken. Geen vierkante-meter-economie, maar een waardengedreven economie.’
Zijn er nog dingen waar je voor jezelf volgend jaar aan wilt gaan werken?
‘Ik wil onderdeel zijn van het herstellen van het vertrouwen dat we bij de inwoners zijn kwijtgeraakt. Als politicus wil ik echt onderdeel van het gesprek zijn; van keukentafel naar keukentafel en van voordeur naar voordeur met hen om tafel die boos of teleurgesteld zijn. Ik ben ervan overtuigd dat je met een goed gesprek heel ver kan komen. Dus dat worden genoeg koppen koffie drinken!’
‘Hoe we in 2024 doorgaan met het thema gelijke kansen is voor mij heel belangrijk.’
Bo Lemmens
Raadslid in Leiden, onder meer onderwijs in portefeuille
Het nieuwe jaar is alweer begonnen. Hoe is 2023 voor jou omgegaan?
‘Voor mij is 2023 supersnel omgegaan. Het was echt een positief jaar. Iemand zei laatst tegen me: ‘We gaan binnenkort weer aan de aankomende verkiezingen werken’ en ik dacht: ‘Huh, nu al!? Zo snel gaat het.’
Haha! Wat was een hoogtepunt van het afgelopen jaar?
‘Een van mijn hoogtepunten van het afgelopen jaar was de aandacht voor het gelijke-kansenbeleid en het hele proces ernaar toe. Armoedebeleid en de sociale en economische ongelijkheid vallen nu allemaal onder de paraplu ‘gelijke kansen’. Dit betekent dat binnen de organisatie nu integraal naar oplossingen wordt gekeken; we gaan er met de satéprikker doorheen.’
Heb je veel geleerd?
‘Zeker. Je denkt dat je de stad al goed kent, maar dan leer je toch nog allemaal dingen die je nog niet wist over de stad en de inwoners. Ik vond de mensen die ik heb ontmoet heel inspirerend. Daarnaast ben ik commissievoorzitter geworden. Dat vind ik heel erg leuk.’
Wat maakt het voorzitterschap zo leuk?
‘Ik vind het belangrijk dat iedereen het debat kan voeren en zijn punt kan maken. Daarbij moeten we ook erop letten dat dat zo efficiënt mogelijk gebeurt en dat je tegelijk eer doet aan alle onderwerpen die er liggen.’
Dat klinkt positief. Je gaat vast met veel energie het nieuwe jaar in.
‘Absoluut. Hoe we in 2024 doorgaan met het thema gelijke kansen is voor mij heel belangrijk. Het is beleid waarmee je steeds iets moet blijven doen. We zijn daar dus al integraal mee begonnen, maar ik wil er nog verder handen en voeten aan geven. We moeten bijvoorbeeld echt de samenwerking tussen onderwijs en het maatschappelijk middenveld zoeken. Zo kunnen we leerlingen goed voorbereiden op de toekomst met alle mogelijkheden die het leven biedt.’
Dat lijkt me wel een groot thema. Krijg je veel ondersteuning vanuit de fractie?
‘Jazeker. We zijn een jonge, bevlogen fractie die er inhoudelijk goed in zit. We helpen elkaar en vertrouwen op ieders expertise. Daardoor kunnen we dingen goed verdelen en is het mogelijk prioriteiten te stellen. Onze PvdA-wethouder, Abdelhaq Jermoumi, is ook heel sterk. Hij staat middenin de samenleving en kan met iedereen een connectie maken. Hij gebruikt zijn eigen ervaring om beleid te versterken. Dat werkt prettig.’
Wat gaat spannend worden in 2024?
‘Onderwijshuisvesting. De ambities zijn heel groot, maar dan moet daar ook wel geld voor zijn. Dat gaat nu mis. Daarnaast worden de taken van de gemeente veel groter en zwaarder. Het lijkt alsof de landelijke overheid veel verantwoordelijkheid over de schutting van de gemeente gooit met minder middelen. Het gaat dan over onderwerpen zoals de Wmo en jeugdzorg. Voor de jeugdzorg lijken er nu met de Hervormingsagenda Jeugd wel plannen aan te komen waardoor we als gemeente iets meer kunnen doen. Maar die agenda dient nog goed te worden uitgewerkt.’
Zijn er zaken waarop je je verheugt in 2024?
‘We krijgen een nieuwe burgemeester. Leiden is de afgelopen twintig jaar gewend geweest aan Henri Lenferink. Daarom denk ik dat het fijn is voor Leiden dat we een waarnemend burgemeester hebben, zodat de Leidenaren de tijd hebben om te wennen aan een nieuw gezicht. De waarnemend burgemeester, Peter van de Velden, is zeer kundig, ervaren en empathisch. Voor mij is dat ook belangrijk aan de nieuwe burgemeester; hij of zij moet bestuurlijk stevig, maar ook empathisch zijn en moet verbinding kunnen maken met de hele stad. Daar kijk ik naar uit.’
‘We willen dat in de haven typisch aardewerk uit Harlingen kan worden geëxposeerd in een museum-achtige setting.’
Edwin Helvrich
Fractievoorzitter in Harlingen, met onder meer haven in portefeuille
Je zit al een behoorlijke tijd in de raad en de herbestemming van de Willemshaven is daar een groot onderdeel van. Hoe staat het ervoor en wat gaat er dit jaar gebeuren?
‘De plannen lagen er al voor dat ik in de raad zat. Dat is dus al meer dan tien jaar. De plannen blijken groter dan we beoogden toen de financiën om de hoek kwamen kijken. We moeten een lange adem hebben wat betreft deze herbestemming. Verschillende bestemmingsplannen moesten bijvoorbeeld worden aangepast. Daarbij moesten wij oog hebben voor het karakteristieke van de Willemshaven: de 19de-eeuwse loodsen en de pakhuizen. Ook moesten we rekening houden met de historische binnenstad op de achtergrond. Maar het geheel kan nu een mooie invulling krijgen.’
Wat is al gerealiseerd?
‘Momenteel zit er al een lokale bierbrouwerij. En de gemeente heeft ooit een ouderwetse trein aangekocht die daar nu een mooie plek kan krijgen. Harlingen heeft geen theater meer, dus de haven heeft nu ook als functie dat daar bijeenkomsten kunnen worden gehouden.’
Welke stappen worden er wat jou betreft dit jaar gezet?
‘We willen dat in de haven typisch aardewerk uit Harlingen kan worden geëxposeerd in een museum-achtige setting. De haven is daar een mooie plek voor.’
We hebben het hier nu over, omdat jij onder meer de haven in je portefeuille hebt. Maar er komt ook een stukje erfgoed bij kijken toch?
‘Klopt. In 2024 stellen wij de uitvoeringsnota erfgoed vast. In die visie staat beschreven hoe we die monumenten willen onderhouden. Harlingen is relatief klein, maar kent zo’n zeshonderd monumenten. Die moet je wel goed onderhouden.’
Hoe willen jullie de monumenten onderhouden?
‘We kijken naar bijvoorbeeld duurzaamheid. Je mag een monumentaal pand niet zomaar veranderen, maar sommige particulieren willen zonnepanelen op het dak plaatsen. Deze uitvoeringsnota kan daar sturing aan geven. Passen die zonnepanelen wel bij het pand? Welke kleur panelen willen we? Waar moeten die worden geplaatst zonder dat je het stadsgezicht aantast?’
Met welke plannen gaan jullie verder nog aan de slag in 2024?
‘De woningbouw is wel een ding dat in 2024 onderwerp van gesprek blijft. Vanuit Den Haag wordt opgelegd dat we meer moeten bouwen. Daar zijn we ook mee bezig; tegen de binnenstad aan kunnen ruim tweehonderd woningen worden gebouwd. Maar verder hebben we nu niet heel veel plekken meer over voor nieuwe inbreidingen. Dat betekent dat we de stad moeten uitbreiden. Van de provincie mag dat niet, want dat zou ten koste gaan van landbouwgrond. Dat is een punt waarop de lange termijn misschien wel iets zou moeten worden toegegeven.’
Lijkt me lastig.
‘Inderdaad. Maar daarvoor vinden we wel een oplossing. Volgens mij kunnen we dat in Harlingen heel goed. We hebben het afgelopen jaar gemerkt dat we als gemeente goed kunnen samenwerken met omwonenden. Zij mogen bijvoorbeeld zelf een deel van een gebied inrichten. Taken uit handen geven is goed bevallen.’
Heb je een voorbeeld?
‘We hadden een oude ijsbaan in Wijnaldum, een dorp binnen de gemeente Harlingen. Het dorpsbelang kwam met het plan om de oude ijsbaan helemaal op te knappen en wilde er een skeelerbaan bij aanleggen voor jaarmarkten en andere festiviteiten. Vanuit de gemeente is daar toen 4 ton beschikbaar gesteld. De bewoners moeten dan ook nog zorgen voor andere subsidies, maar de initiatieven komen echt vanuit de inwoners zelf. Andersom heeft Harlingen veel oog voor de inwoners. Als zij iets aandragen, bekijken wij serieus of het kan.’
Afbeelding: Jilmer Postma | ANP
