In mijn vorige column schreef ik over de veiligheid van vrouwen in het openbaar vervoer. De PvdA-fractie diende bij de behandeling van de Limburgse Voorjaarsnota een motie in over een onderzoek naar de veiligheid van vrouwen in het OV. Die motie deed behoorlijk wat stof opwaaien bij een deel van mijn collega’s in Provinciale Staten.
Na die spannende vergadering belde Radio 1 mij op met de vraag of ik op de radio wilde toelichten waarom die motie nodig was in Limburg. Want, zo verklaarde de medewerker van de redactie, Limburg is toch vooral dat gemoedelijke groene heuvellandschap, waar je lekker een weekendje gaat fietsen. Het Limburgse OV onveilig? Nee, dat was toch alleen in de grote stad een probleem, aldus de redactiemedewerker.
Dat mensen van buiten Limburg niet direct denken aan grote maatschappelijk en sociale achterstanden, ondermijnende criminaliteit en armoede, dat is misschien ook maar goed. Toerisme is een belangrijke werkgever in onze provincie. En de vraag is of je hier nog gezellig op vakantie komt als je weet hoe het echt zit?
De mijnen brachten Nederland en Limburg ongekende welvaart, maar ook een grote beroepsbevolking die relatief laagopgeleid was.
Bij het sluiten van de mijnen in 1974 verloren 45.000 mijnwerkers en 30.000 werknemers bij toeleveranciers hun baan. Politiek Den Haag beloofde vervangend werk. Limburg kreeg een universiteit in Maastricht, rijksdiensten zoals het CBS en een autofabriek in Born. Maar lang niet iedereen vond opnieuw werk. Eind jaren ‘70 zat de helft van de beroepsbevolking in de mijnstreek thuis. Werkloos, afgekeurd of vervroegd met pensioen. Veel oud-mijnwerkers voelden zich afgedankt en vergeten.
Die klap dreunt nu nog na.
Het maakt in Limburg uit waar je wieg heeft gestaan en wie je ouders zijn. Achterstanden ontstaan vaak al vanaf geboorte en de zwangerschap. Vroeggeboorte, schoolachterstanden, laaggeletterdheid, overgewicht, werkloosheid, armoede, schulden, verslavingsproblemen en ondermijnende criminaliteit. Met veel Limburgers gaat het al jaren niet goed. De achterstanden worden van generatie op generatie overgedragen.
Niet voor niets investeert de Provincie Limburg al jaren in het doorbreken van deze negatieve spiraal. Dat doen we niet alleen, maar in een brede samenwerking met gemeenten, onderwijs, zorg- en welzijnsorganisaties, sportkoepels en zorgverzekeraars. En uitgerekend hier kleedt het Zuyderland Ziekenhuis de zorg nu uit. De intensive care, de volwaardige spoedeisende hulp en bevallingszorg verhuizen van Heerlen naar Geleen. Het personeelstekort wordt opgevoerd als voornaamste reden, maar het zal ook niet helpen dat het ziekenhuis in Heerlen een flinke opknapbeurt nodig heeft.
De boosheid over dit besluit gaat dieper dan de extra reisafstand van 20 kilometer. Er zijn oprechte, grote zorgen over de bereikbaarheid en de toegankelijkheid van de zorg. En de boosheid is ook onlosmakelijk verbonden met de achterstanden en het gevoel er niet toe te doen. Een pijnlijk litteken dat deze regio aan de mijnsluiting heeft overgehouden.
Parkstad en de Westelijke Mijnstreek hebben beide een volwaardig ziekenhuis nodig. Dat is de inzet van de regio. Het was ook de belofte die tijdens de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen door veel politieke partijen is gedaan.
En daarmee komen we bij politiek Den Haag. De PVV gaat ook deze belofte aan de kiezer niet waarmaken. Een paar weken geleden werd de belofte van een volwaardig ziekenhuis al veranderd in ‘een zo volwaardig mogelijk’ ziekenhuis.
De minister zegt dat het niet aan haar is om te bepalen wat er met het ziekenhuis gaat gebeuren. Onder druk van de Tweede Kamer besloot ze uiteindelijk toch nog een ultieme poging te wagen om de verschraling van de zorg in Heerlen tegen te gaan.
Het is geen verrassing dat dit niet is gelukt. Parkstad verliest haar volwaardige ziekenhuis. Wel is er weer een nieuwe belofte gedaan, zodat de minister niet met lege handen naar de Kamer terug hoeft. De verhuizing naar Geleen moet deels teruggedraaid kunnen worden, als het personeelstekort in de zorg afneemt. Een wrang zoethoudertje.
En de luisteraars van Radio 1? Die hebben nu vast een realistischer beeld van het gemoedelijke, groene heuvellandschap dat voor hen Limburg kenmerkt.
Aleida Berghorst is fractievoorzitter van de PvdA in het Limburgs Parlement en schrijft deze periode regelmatig een column voor Lokaal Bestuur
