Op een zonovergoten middag gaan we de deur uit, mijn zoons, mijn dochter en ik. Het is Open azc-dag.
Bij ons in Rekken staat een azc waar 44 alleenstaande minderjarige asielzoekers van 16 tot 18 jaar worden opgevangen. De jongeren gaan doordeweeks met de bus naar school in Borculo en krijgen daar lessen Nederlands, rekenen, sport en burgerschap. Ze zijn super-enthousiast dat er nieuwe mensen op visite komen. Mijn kinderen raken al gauw met hen in gesprek over de sieraden die op de minimarkt tentoongespreid liggen: ‘Welke vind jij het mooist? Die met die glitters? Ik ook!’
De jongeren leren snel Nederlands spreken, lezen en schrijven. Maar voor sommige onderwerpen is nog geen taal gevonden, zelfs niet de woorden van thuis. De speltherapeut en ggz-agoog van het azc legt ons uit hoe deze jonge mensen hun belevenissen in tekeningen verwerken. In beeld kunnen zij kwijt wat ze niet in woorden kunnen vertalen. Zeker niet in een taal die nog nieuw is.
Het zijn verschrikkelijke verhalen, van oorlog en geweld, van barre boottochten en drenkelingen, van verlies, angst en gemis. De wereld lijkt verbrijzeld door trauma, ouders zijn ver weg of verdwenen. De therapeut laat ons ook tekeningen van jongeren over de toekomst zien: een kleurige droom van een thuis, waar papa en mama hand in hand glimlachend overeind staan. De tegenstelling met het grauwe water is groot: een beeld zegt soms meer dan duizend woorden.
Pas als deze tekeningen echt worden gezien, kan contact ontstaan. Dat kweekt begrip en daarna kunnen we hulp bieden, zodat mensen zich niet verliezen in hun verdriet. De verschillende lagen van een verhaal brengen verbinding, zorgen ervoor dat we de mensen met hun levenslessen leren kennen en mensen niet zien als ‘vluchtelingen die Nederland in crisis storten’.
Om elkaar te kunnen begrijpen en vervolgens te ontmoeten, delen we in Berkelland verhalen van mensen die zijn gevlucht en in onze gemeente verblijven in krantenartikelen onder de titel ‘Nieuwkomers aan het woord’. Zo zetten we stappen om beter samen te leven.
Dat is echt nodig, want in de samenleving leeft veel angst en onvrede en al te stellig worden anonieme asielzoekers genoemd als de oorzaak van allerlei problemen. Mensen hebben vaak geen idee wat zich afspeelt achter de deuren van zo’n asielzoekerscentrum en wie er wonen. Ik vind het daarom ontzettend waardevol dat het azc in Rekken zijn deuren opent. Ik hoop dat nog veel meer mensen op bezoek zullen gaan, vooral die mensen die zich nu veel zorgen maken. Door er naar binnen te gaan, door je open te stellen voor verhalen, door mee te maken hoe jongeren bouwen aan een nieuw bestaan, begrijp je hen een stukje beter.
Hier in Rekken wordt hard gewerkt aan integratie. Hoe grimmig is dan het contrast met de voorgestelde treiterborden voor Ter Apel met de tekst ‘Ook hier wordt gewerkt aan uw terugkeer’? Wat doet zo’n enkele zin meer dan het opstoken van polarisatie? Welk probleem wordt ermee opgelost? Velen betogen tegenwoordig dat de Nederlander nu eenmaal een asielcrisis ‘voelt’. Dat opgelegde en opgedrongen gevoel van crisis kunnen en moeten we keren, bijvoorbeeld door verhalen uit te wisselen. Zo wil ik het gesprek voeren. Niet alleen met mijn kinderen en de jongeren in het azc, maar met iedereen.
Betsy Wormgoor is wethouder in de gemeente Berkelland en schrijft deze periode regelmatig een column voor Lokaal Bestuur
