Politici staan er deze week niet goed op. Het oordeel is hard. Politici zijn graaiers en uit op eigen gewin. Men is niet betrouwbaar en bovenal niet eerlijk. Het zijn de bekende, vaak onterechte, verwijten. Maar op basis van deze week begrijp ik ze wel een beetje.
Zo hadden we het debat met de minister van Defensie. Op zich al een droevig onderwerp, maar met een premier, die niet meer weet of hem gemeld is dat er bij een bombardement burgerslachtoffers zijn gevallen, en een voormalig minister, die zich op haar beurt niet meer kan herinneren of ze het wel dan niet met hem besproken heeft, werd het er niet beter op. Of ze vertellen niet de gehele waarheid en zijn weinig geloofwaardig. Of ze hebben het wel bij het rechte eind en zijn het echt vergeten. In dat geval hebben we een premier en voormalig minister van Defensie zonder compassie.
Over een gebrek aan compassie kunnen ze bij de belastingdienst meepraten. Zonder redenen werden toeslagen ingehouden, mensen beschuldigd van fraude en sommige groepen Nederlanders verschillend behandeld dan anderen. Niet alleen onbehoorlijk, maar vooral onrechtmatig. Een belastingdienst die zonder scrupules het leven van jonge ouders overhoop gooit. En ook hier een staatssecretaris die nauwelijks compassie toont met de gedupeerden.
Staatssecretaris Tamara van Ark deed weinig onder voor haar collega-bewindslieden. Haar reactie op de eindrapportage over de Participatiewet van het SCP was op zijn zachts gezegd weinig invoelend. Ondanks de goede bedoelingen lukt het niet om meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bij reguliere werkgevers aan het werk te krijgen. De ondersteuning om aan het werk te komen, ontbreekt nu en vooral de overheid laat het als werkgever liggen. Heel erg voor de mensen die het treft. Maar in plaats van compassie te tonen en naar de eigen rol te kijken koos de staatssecretaris voor de stok van de tegenprestatie. Dat die niet verplicht is, is volgens haar het probleem. Straffen en een grote groep die het toch al lastig heeft als nietsnutten en lui wegzetten. Geen compassie.
Compassie was er dan weer wel voor haar partijgenoot. Die bleek zijn toch al meer dan redelijke inkomen als fractievoorzitter aan te vullen met het wachtgeld van zijn tijd als staatssecretaris (en drie weken als minister). Uitgesteld loon, aldus Dijkhoff. Daar was zijn collega-fractievoorzitter van GroenLinks het niet mee eens. Toen Klaver hoorde dat Kamerlid Diks – gewend aan een bepaald uitgavenpatroon en levensstijl – eveneens wachtgeld toucheerde, sommeerde hij Diks dit recht te zetten en het al ontvangen geld terug te storten.
Maar er kan er deze week maar één de kroon spannen. Die eer valt Liesbeth Spies, burgemeester van Alphen aan de Rijn, ten deel. De afgelopen jaren kluste ze, burgemeester van een honderdduizendplus-gemeente, er voor ruim een ton bij. Met een volle burgemeestersagenda kan je je sowieso afvragen of het logisch is om zoveel tijd vrij te maken voor al die nevenfuncties.
Spies heeft zichzelf die vraag blijkbaar niet gesteld. Sterker, ze heeft zich als hoeder van de Alphense integriteit ook niet afgevraagd of het wel redelijk is om van twee kanten geld te incasseren voor eigen gebruik. Evenmin wist ze dat haar gemeente een gedragscode heeft waarin staat dat alle collegeleden hun neveninkomsten in de gemeentekas moeten storten en ze deze neveninkomsten volgens de code gewoon moest verrekenen met haar burgemeesterswedde. Hetgeen weer weinig geloofwaardig is: je mag toch verwachten dat de gemeentesecretaris haar een setje met afspraken heeft meegegeven toen ze burgemeester werd.
Nee, met Spies hebben we geen compassie. Want hoewel ze de wet niet heeft overtreden – bestuurders mogen volgens de gemeentewet tot maximaal 14% van hun politiek inkomen bijverdienen –, maakt dat de gang van zaken moreel en ethisch nog niet juist. Wat dat betreft zijn Liesbeth en Klaas van hetzelfde laken een pak.
Afbeelding: Peter Hilz | Hollandse Hoogte
