Tussen kerst en oud & nieuw viel het basisverkiezingsprogramma bij alle afdelingen op de mat. Want hoewel we ons landelijk voorbereiden op een heftige en vooral heel vreemde campagne komen de gemeenteraadsverkiezingen er ook aan. En dat betekent voorbereiden: kandidaten vinden, campagne optuigen en een verkiezingsprogramma schrijven.
Voor dat laatste biedt het basisverkiezingsprogramma (bvk) van 140 pagina’s uitkomst, zegt de Zaanse wethouder en lid van de schrijfgroep Songül Mutluer. ‘Je moet het zien als een soort catalogus met goede sociaal-democratische ideeën. Ik denk dat iedere afdeling, groot of klein, er inspiratie uit kan halen en plannen zelfs één op één over kan nemen. Alleen zou ik ze wel willen aanraden om het kort en bondig te houden. Niet 100 pagina’s, maar maximaal tien. En geen lappen tekst, maar concrete punten. Wat de omvang betreft is het basisverkiezingsprogramma dus geen goed voorbeeld, haha.’
‘Wat ik aan het schrijven heel mooi vond is dat je met een diverse groep ervaren raadsleden en wethouders zeer inspirerende ideeën uitwisselt,’ gaat Multuer. ‘Vanuit je sociaal-democratische idealen kijken wat wel en niet werkt, en hoe en waar je de komende periode aandacht aan moet besteden. Juist omdat het zo geanimeerd was, ging het soms wel van de hak op de tak. Maar uiteindelijk mag het eindresultaat er zijn. ’
Van den Bos: Of je nu in een dorp of in de stad woont, de sociaal-democratische idealen zijn hetzelfde
Medelid van de schrijfgroep en raadslid in Lingewaard Maarten van den Bos kan dat beamen. ‘De bijeenkomsten waren heel open. Niet meteen specifiek induiken op maatregelen op de vierkante meter, maar eerst met zijn allen nagaan naar wat ons drijft. Er kwamen zaken langs, waarvan ik dacht “daar moet ik ook vragen over stellen”.’
Dat het bvk zo omvangrijk is, ziet Van den Bos daarom niet als een zwakte. ‘Alles in je lokale programma overnemen lijkt me niet slim. Welke thema’s en maatregelen je kiest, hangt af van wat er in je gemeente speelt. Maar de kracht van het basisverkiezingsprogramma is dat er ook onderwerpen in staan, die niet tot het klassieke sociaal-democratische repertoire behoren of wekelijks in de raad besproken worden, maar lokaal wel heel belangrijk kunnen zijn.’
‘Neem veiligheid,’ gaat Van den Bos verder. ‘Daar hebben we in onze landelijke omgeving niet direct heel veel mee te maken, zou je zeggen. En natuurlijk is de problematiek in Bemmel anders dan in Rotterdam Zuid, maar dat betekent niet dat het onderwerp hier niet speelt. Leegstaande schuren waarin labs worden opgetuigd vind je juist wel op het platteland.’
Een sociaal-democratisch verhaal
Het onderscheid tussen stad en regio vindt Van den Bos eigenlijk niet zo heel interessant. ‘Natuurlijk verschillen de plannen die je lokaal maakt. Maar de uitgangspositie is hetzelfde. We willen een rechtvaardige overheid die er is voor de meest kwetsbare inwoners en waar de sociaal-democratische idealen verwezenlijkt worden. Of je nu in een dorp of stad woont, dat maakt niet uit.’
Zelf is Floor Roduner wethouder in Haarlem, maar de afdeling Haarlem is al een tijdje opgegaan in de afdeling Zuid-Kennemerland. ‘Daarin zitten we met buurgemeenten als Zandvoort, Bloemendaal en Heemstede. Dat zijn echt hele verschillende gemeenten met hun eigen uitdagingen. Het leuke aan het bvk is dat er voor elk wat wils in staat zonder dat dat ten koste gaat van de rode kleur. We maken duidelijke keuzes.’
Roduner: Het bvk staat vol met duidelijk rode keuzes
In Haarlem is een tijd gesproken over een biomassacentrale. ‘Dus dat daar in het bvk stelling tegen wordt genomen, is een goede zaak. Maar wel echt een thema voor de grote stad. Gelukkig staat er verderop iets over voorlichting over houtstook in de open haard. Voor ons is dat minder relevant, maar ik kan me heel goed voorstellen dat ze daar in Bloemendaal wel weer wat mee kunnen.’
Veranderde parkeernormen en andere gevolgen van corona
Een echte eyeopener voor Roduner is de koppeling van lagere parkeernormen aan vergroening. ‘Dat is nadrukkelijk anders dan ons programma uit 2018. Zeker nu we allemaal thuiszitten, kijken we anders aan tegen de indeling van de openbare ruimte. Het groen in de stad is schaars en voor de auto is overal plek. Dat is eigenlijk heel gek. We kiezen nu voor het welzijn van iedereen in plaats van wat extra asfalt voor autobezitters.’
Mutluer: Juist nu moeten we vasthouden aan breed toegankelijke armoederegelingen
Niet alleen in de parkeernormen zie je de veranderde wereld na 2020 terug, constateert Mutluer. Zonder dat het woord corona in elk plan staat, bepaalt de gezondheids-, maatschappelijke en economische crisis de toon. ‘Het valt nu nog mee met de toename in de bijstand, maar aan de enorme hoeveelheid tozo-aanvragen zie je dat het slechts stilte voor de storm is. De komende tijd zullen veel Zaankanters het financieel heel zwaar krijgen. Juist ook de groepen die je als gemeente normaal gesproken niet ziet. De zzp’er die geen opdrachten meer krijgt en de kleine horecaondernemer die nu al maanden gesloten is. Daarom vinden we dat armoederegelingen toegankelijk moeten zijn voor mensen met een inkomen tot 130% van het sociaal minimum. Zo voorkomen we de armoedeval en zorgen we dat iedereen volwaardig mee kan blijven doen.’
‘Die 130% is inderdaad ambitieus,’ vult Roduner aan. ‘En het hangt van de politieke samenstelling in je gemeente af of het ook echt haalbaar is, maar dat betekent niet dat niet iedere afdeling 130% als norm zou moeten hanteren. Juist als je in een rechtse gemeente woont, is het belangrijk om een alternatief te schetsen en te laten zien dat de PvdA er echt toedoet.’
Doe het samen
De PvdA kan zich met het basisverkiezingsprogramma dus ook lokaal onderscheiden op de klassieke sociaal-democratische thema’s van bestaanszekerheid, goed werk en betaalbaar wonen. Toch is het programma niet helemaal compleet, zegt Roduner. ‘De echt lokale onderwerpen als de aanleg van een fietstunneltje of een nieuwe rondweg staan er niet in. Dat kan natuurlijk ook niet. Maar om kleur te geven aan het verkiezingsprogramma zijn dat type onderwerpen wel essentieel. Het zorgt vaak voor heel veel beroering in de samenleving en als je daar een goed antwoord op hebt, levert je dat stemmen op.’
De betekenis van de lokale binding kan niet onderschat worden. ‘Een helder verhaal met een aantal concrete plannen voor de gemeente schrijf je niet alleen,’ zegt Roduner. ‘Ga al voordat je begint met schrijven het gesprek aan. Met de maatschappelijke organisaties, de scholen, de middenstand en niet te vergeten de bewoners. Luister naar wat er leeft, werk samen aan een mooi programma en bekijk alles vanuit het perspectief van je bewoners. Doe het samen.’
Het basisverkiezingsprogramma is eind december verstuurd naar alle afdelingen en nu ook digitaal beschikbaar: mooi opgemaakt in PDF en om volop uit te knippen in Word. Wil je toch een papieren exemplaar? We hebben nog wat liggen. Stuur een mailtje met je naam en adresgegevens naar [email protected] en we sturen hem op.
Afbeelding: Hans van der Bergh | ANP
