Waar een kleine afdeling groot in kan zijn: sinds 2012 organiseert de PvdA-afdeling Houten elk jaar een Arie Groeneveltlezing. Arie, oud-vakbondsman en sociaal-democraat in hart en nieren, woonde in Houten en streed zijn leven lang voor eerlijke spreiding van kennis, macht en inkomen: ‘We mogen niemand aan zijn of haar lot overlaten. Onaanvaardbaar. Dat moet en kan anders.’
Sinds 2012 zijn er negen Arie Groeneveltlezingen geweest. De afgelopen periode heeft de Houtense fractievoorzitter Anneke Dubbink samen met Jocko Rensen en Nicole Teeuwen met alle inleiders gesproken. Op basis van deze interviews heeft Dubbink negen essays geschreven. Het zijn essays geworden met verrassende invalshoeken, waarin je de bevlogenheid van de sprekers tussen de regels leest. Samen geven ze een doorkijk op de thema’s die er nu in de samenleving en de sociaal-democratie toe doen.
Hans Spekman legt de nadruk op de waardengedreven strijd: ‘De simpele toets is onrechtvaardigheid: zie het, bestrijd het. Met alles wat je in je hebt’. Europarlementariër Paul Tang strijdt op zijn beurt in Europa tegen het klaploperskapitalisme, waar winst alleen voor de aandeelhouders is, er belastingparadijzen zijn, de kosten van milieuvervuiling op de samenleving worden afgewenteld, en flexibilisering de basis is voor werken in en vanuit onzekerheid. Zijn huidige fractiegenoot Agnes Jongerius wijst op de noodzaak van de herwaardering van vitale beroepen en de urgentie van het arbeidsrecht op een arbeidsmarkt, waar flexibilisering de norm is.
Je krijgt een mooi overzicht van de vraagstukken die er maatschappelijk en voor de PvdA toe doen
Maarten van Rossem bespreekt de desastreuze effecten van armoede, de verkommering van vakgerichte opleidingen en de onvolkomenheid van ons onderwijs(stelsel) om met name kinderen te verheffen die niet cognitief getalenteerd zijn. Terwijl Leen Verbeek in zijn lezing juist weer de nadruk op het verlies van het vertrouwen van de kiezer in de politiek legt. Volgens Verbeek voelen de kiezers zich niet meer beschermd door de sociaal-democratie en kan dat vertrouwen alleen hersteld worden als niet de partij, maar de opdracht weer centraal komt te staan.
Een hele andere invalshoek vinden we in het essay met Martin van Rijn. Hij beschouwt het recht op wonen als de materiële basis voor solidariteit. Met andere woorden: goed wonen is een teken van maatschappelijke beschaving. Maar doordat planologie en ruimtelijke ordening van de politieke agenda verdwenen, de verhuurdersheffing werd ingevoerd en gemeenten grond vooral als verdienmodel zien, kon de huidige woningnood ontstaan en is die goede woning voor veel mensen onbereikbaar. De huidige voorzitter van Aedes houdt dan ook een pleidooi om de volkshuisvesting weer nieuw leven in te blazen.
Hoogleraar aan de Erasmusuniversiteit Paul Robben stelt dat Nederland de duurste gezondheidszorg heeft, maar de gemiddelde levensverwachting van de Nederlander niet uitkomt boven die van de middenmoot in Europa. Gelukkig schetst Robben ook een perspectief hoe de sociaal-democratie daar verandering in kan brengen. Collega-hoogleraar aan de Radbouduniversiteit Jan Jonker gaat in zijn lezing in op de ‘triple’ transitieopgave van klimaat, energie en circulaire economie en welke mechanismen er nodig zijn om deze omwenteling tot stand te brengen.
In 2020 vroeg oud-wethouder in Rotterdam en oud-directeur van de VNG Jantine Kriens aandacht voor de ontwikkelingen rond de decentralisaties, de financiële verhouding tussen Rijk en gemeenten en de rol van gemeenten binnen de bestuurlijke inrichting van Nederland. Volgens haar is het noodzakelijk om nog eens naar die rol te kijken en de positie van de lokale ten opzichte van de landelijke overheid anders vorm te geven.
Het is niet alleen kommer en kwel, ook oplossingen komen aan bod
In de essays worden verschillende maatschappelijke vraagstukken aangestipt, maar gelukkig is het niet alleen kommer en kwel. Op basis van hun analyses geven alle inleiders oplossingsrichtingen aan. Waar de een veel ziet in de aanscherping van wet- en regelgeving zoekt de ander de oplossing in een overheid die zelf de regie in handen neemt. Allen beredeneren ze vanuit de waarden van de sociaal-democratie, waar solidariteit en binding centraal staan en concluderen ze dat een sterke overheid voor de verwezenlijking van die idealen essentieel is. Een overheid, die naast zijn burgers staat en handelt vanuit vertrouwen.
Al met al geeft Anneke Dubbink met deze verzameling van essays een mooi overzicht over een aantal belangrijke vraagstukken en de sociaal-democratische antwoorden. En dan ontbreekt nog de inbreng van Gerdi Verbeet, die afgelopen donderdag de tiende Groeneveltlezing over de sociaal-democratie na corona mocht houden.
Het boek Negen over rood van Anneke Dubbink is te bestellen via de webshop van de PvdA Houten.
Bijschrift afbeelding: De tiende Groeneveltlezing door Gerdi Verbeet
Afbeelding: Still uit liveregistratie
