De Algemene Politieke Beschouwingen liggen weer achter ons en de begrotingsbehandelingen zijn begonnen. Hoewel een kabinet nog even op zich laat wachten, is het weer hectisch als vanouds. Senior beleidsmedewerker Ton Langenhuyzen belicht ook deze maand weer de meest interessante of meest opmerkelijke Haagse onderwerpen. Ditmaal: artikel 23 van de Grondwet en de achtergestelde positie van de bijzondere gemeenten in het Caribisch deel van ons Koninkrijk.
Vrijheid van onderwijs misbruikt
In 1917 kwam in artikel 23 van de Grondwet onder andere te staan dat naast het openbaar ook het bijzonder onderwijs van overheidswege zou worden gefinancierd. Daarmee kwam een einde aan de langslepende schoolstrijd en werd de vrijheid van onderwijs vastgelegd.
Sindsdien laait de discussie rond artikel 23 zo nu en dan op. Met reden: de onderwijsvrijheid vergroot de kansenongelijkheid en segregatie in het onderwijs. Sommige bijzonder onderwijsscholen gebruiken het artikel als een excuus om de basiswaarden van de democratische rechtsstaat af te wijzen of om kinderen aan de poort te weigeren.
De Hoop: Scholen weigeren kinderen op hele dubieuze gronden
Kamerlid Habtamu de Hoop heeft daarom een initiatiefwetsvoorstel ingediend, waarmee het artikel gemoderniseerd wordt. Hij wil niet tornen aan de vrijheid van onderwijs, maar scholen krijgen als het aan hem ligt wel de opdracht om de kansengelijkheid in het onderwijs te vergroten, om respect te hebben voor de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en de scholen toegankelijk zijn voor alle kinderen die de grondslag van de onderwijsinstelling respecteren. Scholen kunnen dan niet langer kinderen weigeren, omdat zij homo zijn of een ander geloof aanhangen.
De behandeling van het wetsvoorstel vergt een lange adem en veel politieke overtuigingskracht. Een grondwetswijziging moet na een eerste behandeling in Tweede en Eerste Kamer voor de tweede keer (“tweede lezing”) immers uiteindelijk een tweederde meerderheid halen.
Wel een Bijzondere Gemeente, geen sociaal minimum
Een van de eerste begrotingen, die na Prinsjesdag wordt behandeld is die van Koninkrijksrelaties. Attje Kuiken voerde daar het woord. Hoewel de Caribische eilanden letterlijk ver weg liggen, zijn Bonaire, Sint-Eustatius en Saba sinds enige tijd bijzondere gemeenten. Lokaal bestuur, maar dan overzees dus.
Maar daar houdt de vergelijking ook vrij snel op. Het Caribisch deel van ons Koninkrijk kent grote problemen. De economieën zijn kwetsbaar, de werkloosheid hoog, de infrastructuur gebrekkig en de armoede en criminaliteit groot. Daarom vroeg Kuiken aandacht voor het sociaal minimum in de bijzondere gemeenten. Dat blijft als het om het minimumloon, de pensioenen en de sociale zekerheid gaat ver achter bij Nederland en ligt zelfs lager dan wat als een rechtvaardig en leefbaar sociaal minimum op de Caribische eilanden wordt gezien.
Kuiken: Het sociaal minimum moet meer dan een papieren tijger worden
De hoogte van het sociaal minimum in de bijzondere gemeenten van het Caribisch gebied is al langer geleden vastgelegd. Maar op dit moment bestaat het alleen nog op papier en is het niet daadwerkelijk als ijkpunt voor bijvoorbeeld uitkeringen of minimumloon vastgesteld. Kuiken vindt het hoog tijd dat het sociaal minimum wordt gerealiseerd en heeft een motie ingediend om tot een aanvaardbaar niveau van de bijstand te komen.
Verder wees Kuiken er op dat de lonen op de eilanden gemiddeld lager liggen en de onderwijsmogelijkheden beperkt zijn. Zij pleit daarom voor het invoeren van een loonkostenregeling. Daarmee kunnen werkgevers in Caribisch Nederland hun nog niet volledig gekwalificeerde werknemers een loon betalen, dat op of boven het sociaal minimum ligt, terwijl de werknemers zelf arbeid en studie combineren. Gedurende de studie van de werknemer ontvangt de werkgever dan het verschil tussen het wettelijk minimumloon en het sociaal minimum terug. Het is nog niet duidelijk of haar motie en voorstellen een meerderheid halen, want de stemmingen over de begroting moeten nog plaatsvinden.
Afbeelding: Peter Hilz | ANP
Contactgegevens:
T: 070-3182792
E: [email protected]
