Zelden zal er met zoveel spanning naar Prinsjesdag zijn uitgekeken. Terwijl gezinnen zich zorgen maakten over of ze de energierekening wel kunnen betalen, sommige mensen zich preventief van het gas af lieten koppelen en kinderen van de honger flauwvielen, maande het kabinet de bevolking, Tweede Kamer en pers tot rust. Plannen om nu iets te doen en de energierekening binnen de perken te houden werden als onuitvoerbaar of ‘marktverstorend’ van de hand gewezen.
Nauwelijks 24 uur voor Prinsjesdag sloeg de paniek alsnog toe en werden Klaver en Kuiken in alle haast ontboden om hun plan (zes maanden oud) voor een prijsplafond te komen toelichten. Het is symptomatisch voor de kabinetsreactie: te weinig en vooral veel te laat.
Dat stelt ons voor een dilemma. In een crisis, laat staan meerdere crises, is stabiel bestuur essentieel, maar om de crisis te bestrijden is wel een zekere urgentie en durf om fundamentele stappen te nemen nodig. En aangezien dat laatste niet lijkt te gebeuren, is het misschien beter om er helemaal mee te kappen en het over te laten aan bestuurders die bijvoorbeeld wel de verziekte ‘markt’ durven te beteugelen.
Ditmaal luidt de stelling dan ook: het is voor iedereen beter als het kabinet plaatsmaakt voor een nieuwe ploeg, die wel fundamenteel durft in te grijpen in bijvoorbeeld de markt en crises kan beteugelen.
‘Als je niets doet, kan je beter vertrekken’
Tijani Zallali
Raadslid in Ede
‘Om met het positieve te beginnen. Gelukkig heeft het kabinet het prijsplafond voor energie van de PvdA en GL overgenomen. Maar daar houdt het ook wel bij op. Bij de Algemene Politieke Beschouwingen stuitte de oppositie op een muur. Het lijkt wel alsof ze het niet willen oplossen. Ook dat prijsplafond had er al veel eerder kunnen zijn. Wat de stelling betreft ben ik het – voor het eerst en waarschijnlijk voor het laatst – eens met Geert Wilders: als je niets doet, kan je beter vertrekken.’
Herstel van vertrouwen met deze ploeg niet mogelijk
Froukje Pool
Raadslid in Heerenveen
‘De stelling is in die zin misleidend dat een causaal verband zou bestaan tussen “ingrijpen in de markt” en de “beteugeling van crises”. Soms leidt ingrijpen in de markt tot verergering. Toch ben ik het eens met het eerste gedeelte: waarom de huidige ploeg wél moet opstappen is, omdat herstel van vertrouwen in de overheid door deze ploeg niet mogelijk is. Het onderlinge wantrouwen straalt eraf. Dat fundamenteel ingrijpen door deze coalitie wordt verward met consensus tussen vier partijen, die het toch al niet met elkaar zag zitten, brengt het land niet tot de bedelstaf, maar het gros van haar inwoners wel.’
‘Too little too late’
Willem Eimers
Raadslid in Westervoort
‘De kabinetsreactie is een klassiek geval van “too little too late”. Voor mijn werk ga ik vaak langs bij bedrijven. Daar merk je wel de zorgen op de werkvloer. Zo sprak ik met een mevrouw waarvan de komende maand de energietarieven ineens omhoog schieten. Dat energiebedrijven nu nog even snel gebruik maken van de ellende, kan je het kabinet wel aanrekenen, vind ik. Waar ze bij corona wel snel ingrepen met de instelling “whatever it takes” , is dat nu niet het geval. Daar heb je toch echt een linkse meerderheid voor nodig, dus tegen het kabinet zeg ik: “Wieberen en snel een beetje”.’
Verduurzamen essentieel
Sylvia Swart
Raadslid in Lingewaard
‘Ja, er moet fundamenteel worden ingegrepen en dan tweeledig. Maatregelen om de winst van de energieleveranciers te gebruiken om de hogere energierekening van burgers te compenseren. Het voorgestelde prijsplafond is net als de armoede in bredere zin bestrijden een goed idee. Tegelijkertijd moet je inzetten op verduurzaming. Maak afspraken met gemeenten, zodat zij verduurzamingsfondsen opzetten voor mensen met lage en middeninkomens. Als zij kunnen verduurzamen, scheelt dat enorm. In hun portemonnee en voor het klimaat.
Ik denk niet dat het kabinet daar ook toe in staat is, dus wat dat betreft zou het goed zijn als ze plaatsmaken. Alleen vrees ik een beetje wat komen gaat. Als je de peilingen mag geloven, wordt het alleen maar rechtser en populistischer.’
Bijschrift afbeelding: Een leeg vak K tijdens de algemene politieke beschouwingen
Afbeelding: Sem van der Wal | ANP
